Кыргызстанда өспүрүм кыздарды адамдагы папиллома вирусуна каршы эмдөө башталды
14.11.2022 / Просмотров: 2197
2020-2024-жылдарга Иммунопрофилактика программасын ишке ашыруу максатында Гави, Вакцина альянсынын финансылык жана техникалык колдоосу менен КР Саламаттыкты сактоо министрлиги стратегиялык багыттарды ишке ашыруу боюнча жаңы вакциналарды киргизүү чараларын көрүп жатат.
Кыргыз Республикасынын профилактикалык эмдөө календары.
2022-жылдын 14-ноябрында КРнын профилактикалык эмдөө календарына ылайык 11 жаштан кыздарды адам папилломавирусуна каршы эмдөө башталды. Негизги максаттуу топтон тышкары, Улуттук эмдөө боюнча техникалык эксперттик топ (НИТЭП) вакцинаны киргизүүнүн биринчи жылында 12-14 жаштагы кыздарды эмдөөнү сунуштады. Өспүрүм кыздарды пландуу эмдөө келечекте жыл сайын жатын моюнчасынын рагына кабылган 600дөн ашуун учурдун жана 300гө жакын өлүмдүн алдын алат. Бишкекте А.Токомбаев атындагы №24 мектеп-гимназиясында адамдагы папиллома вирусуна (HPV) каршы эмдөөнүн башталышына карата расмий иш-чара болуп өттү.
Иш-чара, КР балдардын укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлүнүн, КР Саламаттыкты сактоо министрлигинин өкүлдөрүнүн, ошондой эле мектеп жетекчилигинин жана Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун өкүлдөрүнүн катышуусунда өттү.
Эмдөө окуу жайдын медициналык борборунда бекер жүргүзүлөт. 2022/2023-окуу жылында 11 жаштагы кыздардан тышкары 12-14 жаштагы кыздарга да HPV вакцинасы салынат. Вакцина 6 айлык интервал менен эки жолу жасалат (эгерде биринчи доза ноябрда берилсе, экинчи доза май айында). Кыргызстан жана башка өлкөлөр HPV вакцинасын эмдөө графигине киргизген, аялдарды жатын моюнчасынын рагына каршы коргоону артыкчылыктуу милдет катары карашат. Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун эсеби боюнча, Кыргызстанда жыл сайын 600гө жакын аял жатын моюнчасынын рагы менен ооруйт, анын 300ү өлүмгө алып келет. Рактын бул түрү өлкөдөгү аялдардын рак оорусуна чалдыккандардын арасында 2-орунда турат жана 15 жаштан 44 жашка чейинки аялдарда рактын эң көп таралган түрү болуп саналат. GAVIнин колдоосу менен өлкөгө 368 000 доза HPV вакцинасы келди. Бүгүнкү күндө Саламаттыкты сактоо министрлигинин 2022-жылдын 18-июлундагы No859 “Кыргыз Республикасында өспүрүм кыздарга адам папилломасына каршы эмдөө киргизүү жөнүндө” буйругуна ылайык 2000ден ашык медицина кызматкерлери окутулуп, окуудан өтүштү. 100 миңден ашык маалыматтык материалдар басылып чыкты. КР Саламаттык сактоо министрлиги менен Билим берүү жана илим министрлигинин биргелешкен буйругуна ылайык, бүгүнкү күндө калк жана ата-энелер арасында активдүү түшүндүрүү иштери жүргүзүлүүдө. Дүйнөлүк Саламаттыкты сактоо уюмунун басма сөз катчысы доктор Джоана Мадурейра Лима бул жаатта мындай деди: «АПВ вакцинасын биринчилерден болуп киргизген акыркы изилдөөлөр көрсөткөндөй, Улуу Британиядагы HPV вакцинациясы рак алдындагы жараларды жана жатын моюнчасынын рагын дээрлик 90% азайткан.
Ошондой эле Швеция жатын моюнчасынын рагы бул өлкөдө 5 жылдын ичинде жок кылынышы мүмкүн деп болжолдоодо, бул жыл сайын 100 000 аялга 4 жаңы учурдан азыраак дегенди билдирет. Ошондуктан, мен бул вакцинаны ишке киргизүү Кыргызстандагы көптөгөн аялдардын жатын моюнчасынын рагына чалдыкпоого жардам берет деп толук ишенем”, - деди ДССУнун Кыргызстандагы регионалдык директорунун атайын өкүлү Жоана Мадурейра Лима.
"Бүгүнкү HPV вакцинасын киргизүү чечими бүткүл өлкө боюнча жаштардын өмүрүнө коркунуч туудурган, бирок алдын ала турган оорудан коргоодогу маанилүү кадам болуп саналат" деди GAVI Country Programs компаниясынын башкаруучу директору Табани Мафоса. «Бул вакцина коопсуз жана эффективдүү, ошондуктан биз аны Кыргызстандагы кыздарга жеткиликтүү кылуу үчүн өкмөт жана өнөктөштөр менен иштешип жатканыбызга сыймыктанабыз».
Маалымат катары:
• Жатын моюнчасынын рагы дүйнө жүзү боюнча коомдук саламаттыкты сактоонун негизги көйгөйү болуп саналат. ДССУнун (GLOBOCAN) маалыматы боюнча, жатын моюнчасынын рагы аялдарда таралган рактын төртүнчүсү. 2018-жылы дүйнө жүзү боюнча 560 000ден ашуун аял жатын моюнчасынын рагына кабылып, 300 000ден ашууну оорудан каза болгон. Аялдардын жатын моюнчасынын рак оорусунун негизги себеби - дүйнөдөгү эң кеңири таралган вирустардын бири болгон адамдын папилломавирусу (HPV). Өнөкөт HPV инфекциясы аялдарда жатын моюнчасынын рагынын өнүгүшүнө алып келет.
• Жатын моюнчасынын рак оорусунун финансылык жүгү: Өзбекстанда жана Молдовада жүргүзүлгөн изилдөөлөргө ылайык, жатын моюнчасынын рагын аныктоонун стадиясына жараша, бир жатын моюнчасынын рагын дарылоонун баасы 288 АКШ долларынан 1900 АКШ долларына чейин өзгөргөн. Кыргызстанда жатын моюнчасынын рагына чалдыккандардын 40%га чейинкиси өнүккөн стадиясында аныкталганын эске алып, Саламаттыкты сактоо министрлиги жатын моюнчасынын рагы менен ооруган бейтаптарды диагностикалоого, дарылоого жана кароого жыл сайын 500 миң АКШ долларын жумшайт. • HPV вакциналары: Учурда HPV вирусунун онкогендик түрлөрү менен инфекцияны алдын алган үч HPV вакцинасы бар.
Прикрепленные файлы:
Другие Новости
16.04.2024
Кенелер ойгонду
Кенелердин активдүүлүгүнүн мезгили келди, суук түшкөнгө - кеч күзгө чейин созулат.
Кене энцефалити – бул биринчи кезекте борбордук нерв системасын жабыркатуучу курч жугуштуу вирустук оору. Оорунун кесепеттери майыптыкка жана өлүмгө алып келет.
Кене энцефалитинде адам өзүн алгач алсыз жана начар сезет. Болжол менен бир жумадан кийин бул симптомдор басаңдашы мүмкүн, бирок андан кийин катуу баш оору жана жогорку дене тап менен коштолгон экинчи фазасы пайда болот.
Оорунун мезгилдүүлүгү жана оорунун негизги белгилери
Оору кенелердин эң чоң активдүүлүгүнүн мезгили менен байланышкан жаз-күз мезгилдүүлүк менен мүнөздөлөт (апрель-сентябрь). Инкубациялык мезгил (инфекция жуккан учурдан тартып оорунун алгачкы белгилери пайда болгонго чейин) адатта 1 күндөн 60 күнгө чейин термелүү менен 7-14 күнгө созулат.
Оору катуу башталып, чыйрыгуу, катуу баш оору, температуранын 38-39 градуска чейин кескин көтөрүлүшү, жүрөк айлануу, кусуу менен коштолот. Бейтапты көбүнчө моюн жана ийинде пайда болгон ооруксунуу, көкүрөк жана белдин арткы бөлүгүндө, буту-колдогу булчуңдардын оорушу тынчсыздандырат. Бейтаптын көрүнүшү: бети кызарып канга толуп (гиперемия), кийинчерээк ал тулку боюна тарайт.
Эгерде адамда жогоруда аталган оорунун белгилери болсо, анда дарылоо-профилактикалык уюмдарга тез арада медициналык жардамга кайрылуу зарыл.
Кене вирустук энцефалитке ким кабылат?
Бардык адамдар жашына жана жынысына карабастан кене энцефалитинин инфекциясына кабылышат. Жумушу токойдо жүрүү менен байланышкан жарандарда (жыгач өнөр жай ишканаларынын кызматкерлери, геологиялык чалгындоо кызматтары, авто жана темир жол куруучулар, мунай жана газ түтүктөрүн, электр линияларын куруучулар, топографтар, мергенчилер, туристтер) жуктуруп алуу тобокелдиги жогору. Шаардын жашоочулары шаар четиндеги токойлордо, сейил бактарда, бакчаларда жумуш жана эс алуу учурунда жуктуруп алышы ыктымал.
Табиятта кене чаккандан кантип сактануу керек?
Жаратылышка эс алууга чыкканда жабык, ачык түстөгү кийимдерди кийүү талапка ылайык. Кийимдин ичине кене кирип кетпеши үчүн шымды өтүктүн ичине же калың резинасы бар байпактарга кыстарып коюу керек. Үстүнкү кийимди (көйнөк, куртка) шымга шымдап, жең манжети колго жабышып турушу шарт. Баш жана моюн жоолук менен жабылышы керек.
Кенелерден коргонуу үчүн дененин ачык жерлерин жана кийимдерди курт-кумурсканы качыруучу аэрозоль, мазь, крем ж.б.(репелленттер) менен сүртүп алса болот.
Кене вирустук энцефалитинин табигый очогу болгон учурда ар бир 30 мүнөт сайын кийимди жана денени текшерип, кийимге жабышкан кенелерди түшүрүп туруу керек.
Үйгө кайтып келгенден кийин бардык кийимдерди чечип, баштын терисин кылдат текшерип, эс алуудан алып келинген жууркан, дасторкон, сумкаларды силкип, күнгө илип коюңуз.
Кененин көп жабышкан жерлери — кулак, көкүрөк, колтук, моюн, табарсык, курсак жана белдин ылдыйкы бөлүгү.
15.04.2024
Сасык тумоо жана КРВИ боюнча эпидемиологиялык абал
Оперативдүү маалыматтар боюнча 2024-жылдын 15-жумасында (04.08-14.04.24) республика боюнча өткөн жумага (14-жума и.к. 58,9) салыштырмалуу КРВИ жана сасык тумоо менен ооругандардын саны 3775 (и.к. 53,2) катталып, -10%га төмөндөдү. Бардык оорулардын 69,6%ы 14 жашка чейинки балдар.
Октябрдан бери 2033 үлгү алынды, анын 317си оң, анын ичинде А тумоосунун 234 учуру - 73,8% (анын ичинде H3N2 –231, A/H1N1pdm-3), В грипп – 0,3% (1), COVID-19 –25,9% (82). Лабораториялык жыйынтыктар боюнча эпидемиялык мезгил A/H3N2 тумоосу менен шартталган.
Курч респиратордук вирустук инфекциялардын циркуляциясы бар, риновирус басымдуулук кылат – 32,2% (184), РС вирусу – 23,8% (136), I-IV парагрипп – 16,8% (96), башкалар – 27,2% (156).
Оорунун деңгээли республикалык көрсөткүчтөн (53,2-б.) жогору Бишкек (90,9), Ош (166,5) шаарларында жана Ысык-Көл (92,0), Баткен (67,2) облустарында катталууда.
Республикада COVID-19 инфекциясына жумалык мониторинг уланууда. 15-жума ичинде Бишкек шаарында 1 учур катталды.
Республика боюнча сасык тумоо, КРВИ жана COVID-19 оорусуна мониторинг жүргүзүү улантылууда, эпидемиологиялык абал көзөмөлдө.
#грипп #эпидемиологиялык абал
15.04.2024
Саламаттыкты сактоо боюнча,Кыргыз Республикасында вирустук гепатиттин, ВИЧтин алдын алуу жана кызамыктын очогун жоюу боюнча көрүлүп жаткан чаралардын маселелерин кароо боюнча координациялык комиссия
Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин буйругу менен 11-апрелден 13-апрелге чейин Жалал-Абад, Ош жана Баткен облустарында саламаттыкты сактоо боюнча координациялык комиссиянын көчмө жыйыны уюштурулду.
Жыйындар жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, тиешелүү министрликтердин жана ведомстволордун өкүлдөрүнүн катышуусунда өттү.
Саламаттыкты сактоо боюнча координациялык комиссия иш-чаралардын натыйжалуулугун жана калкка маалымат жеткирүүнүн натыйжалуулугун төмөндөтүүчү тоскоолдуктарга байланыштуу бир катар орчундуу маселелерди аныктайт. Бул жолугушуулардын негизги максаты – 2030-жылга чейин Туруктуу өнүктүрүү максаттарына жетүү, анын ичинде вирустук гепатит, ВИЧ менен байланышкан оорулардын жана өлүмдөрдүн санын олуттуу кыскартуу, вакцина менен алдын ала турган оорулардын алдын алуу.
Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасынын орун басарынын 2023-жылдын 22-декабрындагы №18-10835 кызамык оорусунун очогун жоюу жана республиканын аймагына андан ары жайылышын болтурбоо боюнча протоколдук буйругун ишке ашырууга өзгөчө көңүл бурулууда.
Бул иш сапарлардын алкагындагы маанилүү иш-чаралардын бири министрдин орун басары Айжамал Шамбетова менен аталган аймактардагы Гепатит жана ВИЧ инфекциясына каршы күрөшүү коомдук бирикмесинин өкүлдөрүнүн жолугушуусу болду. Жолугушууда бейтаптар дарылоо, эмдөө, органдарды трансплантациялоо, реабилитациялоо жана лабораториялык диагностика маселелерин көтөрүштү.