Кыргызстанда өспүрүм кыздарды адамдагы папиллома вирусуна каршы эмдөө башталды

14.11.2022 / Просмотров: 2575

2020-2024-жылдарга Иммунопрофилактика программасын ишке ашыруу максатында Гави, Вакцина альянсынын финансылык жана техникалык колдоосу менен КР Саламаттыкты сактоо министрлиги стратегиялык багыттарды ишке ашыруу боюнча жаңы вакциналарды киргизүү чараларын көрүп жатат. 

Кыргыз Республикасынын профилактикалык эмдөө календары.  

2022-жылдын 14-ноябрында КРнын профилактикалык эмдөө календарына ылайык 11 жаштан кыздарды адам папилломавирусуна каршы эмдөө башталды. Негизги максаттуу топтон тышкары, Улуттук эмдөө боюнча техникалык эксперттик топ (НИТЭП) вакцинаны киргизүүнүн биринчи жылында 12-14 жаштагы кыздарды эмдөөнү сунуштады. Өспүрүм кыздарды пландуу эмдөө келечекте жыл сайын жатын моюнчасынын рагына кабылган 600дөн ашуун учурдун жана 300гө жакын өлүмдүн алдын алат. Бишкекте А.Токомбаев атындагы №24 мектеп-гимназиясында адамдагы папиллома вирусуна (HPV) каршы эмдөөнүн башталышына карата расмий иш-чара болуп өттү. 

Иш-чара, КР балдардын укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлүнүн, КР Саламаттыкты сактоо министрлигинин өкүлдөрүнүн, ошондой эле мектеп жетекчилигинин жана Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун өкүлдөрүнүн катышуусунда өттү. 

Эмдөө окуу жайдын медициналык борборунда бекер жүргүзүлөт. 2022/2023-окуу жылында 11 жаштагы кыздардан тышкары 12-14 жаштагы кыздарга да HPV вакцинасы салынат. Вакцина 6 айлык интервал менен эки жолу жасалат (эгерде биринчи доза ноябрда берилсе, экинчи доза май айында). Кыргызстан жана башка өлкөлөр HPV вакцинасын эмдөө графигине киргизген, аялдарды жатын моюнчасынын рагына каршы коргоону артыкчылыктуу милдет катары карашат. Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун эсеби боюнча, Кыргызстанда жыл сайын 600гө жакын аял жатын моюнчасынын рагы менен ооруйт, анын 300ү өлүмгө алып келет. Рактын бул түрү өлкөдөгү аялдардын рак оорусуна чалдыккандардын арасында 2-орунда турат жана 15 жаштан 44 жашка чейинки аялдарда рактын эң көп таралган түрү болуп саналат. GAVIнин колдоосу менен өлкөгө 368 000 доза HPV вакцинасы келди. Бүгүнкү күндө Саламаттыкты сактоо министрлигинин 2022-жылдын 18-июлундагы No859 “Кыргыз Республикасында өспүрүм кыздарга адам папилломасына каршы эмдөө киргизүү жөнүндө” буйругуна ылайык 2000ден ашык медицина кызматкерлери окутулуп, окуудан өтүштү. 100 миңден ашык маалыматтык материалдар басылып чыкты. КР Саламаттык сактоо министрлиги менен Билим берүү жана илим министрлигинин биргелешкен буйругуна ылайык, бүгүнкү күндө калк жана ата-энелер арасында активдүү түшүндүрүү иштери жүргүзүлүүдө. Дүйнөлүк Саламаттыкты сактоо уюмунун басма сөз катчысы доктор Джоана Мадурейра Лима бул жаатта мындай деди: «АПВ вакцинасын биринчилерден болуп киргизген акыркы изилдөөлөр көрсөткөндөй, Улуу Британиядагы HPV вакцинациясы рак алдындагы жараларды жана жатын моюнчасынын рагын дээрлик 90% азайткан. 

Ошондой эле Швеция жатын моюнчасынын рагы бул өлкөдө 5 жылдын ичинде жок кылынышы мүмкүн деп болжолдоодо, бул жыл сайын 100 000 аялга 4 жаңы учурдан азыраак дегенди билдирет. Ошондуктан, мен бул вакцинаны ишке киргизүү Кыргызстандагы көптөгөн аялдардын жатын моюнчасынын рагына чалдыкпоого жардам берет деп толук ишенем”, - деди ДССУнун Кыргызстандагы регионалдык директорунун атайын өкүлү Жоана Мадурейра Лима. 

"Бүгүнкү HPV вакцинасын киргизүү чечими бүткүл өлкө боюнча жаштардын өмүрүнө коркунуч туудурган, бирок алдын ала турган оорудан коргоодогу маанилүү кадам болуп саналат" деди GAVI Country Programs компаниясынын башкаруучу директору Табани Мафоса.      «Бул вакцина коопсуз жана эффективдүү, ошондуктан биз аны Кыргызстандагы кыздарга жеткиликтүү кылуу үчүн өкмөт жана өнөктөштөр менен иштешип жатканыбызга сыймыктанабыз». 

Маалымат катары:

• Жатын моюнчасынын рагы дүйнө жүзү боюнча коомдук саламаттыкты сактоонун негизги көйгөйү болуп саналат. ДССУнун (GLOBOCAN) маалыматы боюнча, жатын моюнчасынын рагы аялдарда таралган рактын төртүнчүсү. 2018-жылы дүйнө жүзү боюнча 560 000ден ашуун аял жатын моюнчасынын рагына кабылып, 300 000ден ашууну оорудан каза болгон. Аялдардын жатын моюнчасынын рак оорусунун негизги себеби - дүйнөдөгү эң кеңири таралган вирустардын бири болгон адамдын папилломавирусу (HPV). Өнөкөт HPV инфекциясы аялдарда жатын моюнчасынын рагынын өнүгүшүнө алып келет. 

• Жатын моюнчасынын рак оорусунун финансылык жүгү: Өзбекстанда жана Молдовада жүргүзүлгөн изилдөөлөргө ылайык, жатын моюнчасынын рагын аныктоонун стадиясына жараша, бир жатын моюнчасынын рагын дарылоонун баасы 288 АКШ долларынан 1900 АКШ долларына чейин өзгөргөн. Кыргызстанда жатын моюнчасынын рагына чалдыккандардын 40%га чейинкиси өнүккөн стадиясында аныкталганын эске алып, Саламаттыкты сактоо министрлиги жатын моюнчасынын рагы менен ооруган бейтаптарды диагностикалоого, дарылоого жана кароого жыл сайын 500 миң АКШ долларын жумшайт. • HPV вакциналары: Учурда HPV вирусунун онкогендик түрлөрү менен инфекцияны алдын алган үч HPV вакцинасы бар.

Прикрепленные файлы:

Другие Новости

30.10.2024
Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун башкы директору Тедрос Адханом Гебрейесус менен жолугушту

2024-жылдын 29-октябрында Бүткүл дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун (ДСУ) Европа региондук комитетинин 74-сессиясынын алкагында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев ДСУнун Башкы директору Тедрос Адханом Гебрейесус менен жолугушуу өткөрдү. Тараптар Кыргызстандын калкынын ден соолугун чыңдоого жана өлкөнүн саламаттык сактоо системасын чыңдоого багытталган мындан аркы кызматташуунун келечегин талкуулашты.

Сүйлөшүүнүн жүрүшүндө министр Бейшеналиев 2024-жылдын июнь айында Президент Садыр Жапаровдун колдоосу астында Кыргызстанда өткөн Борбордук Азиядагы саламаттык сактоого инвестиция боюнча 1-Эл аралык форумдун ийгиликтүү өткөнүн белгиледи. Ал белгилегендей, бул иш-чара ДСУнун Европалык аймактык бюросу менен биргеликте Туруктуу өнүгүү максаттарына  жетүүгө салым кошкон инновациялык стратегияларды бөлүшүү жана мыкты тажрыйбаларды көрсөтүү үчүн маанилүү платформа болуп саналат. Министр форумду өткөрүүдө көрсөткөн колдоосу үчүн ДСУга ыраазычылык билдирип, медициналык кызмат көрсөтүүлөрдүн натыйжалуулугун жогорулатууда мамлекеттик-жеке өнөктөштүктүн, ошондой эле санариптик саламаттык сактоо куралдарынын маанилүүлүгүн баса белгиледи.

ДСУнун Башкы директору Тедрос Адханом Гебрейесус Кыргызстандын калктын саламаттыгын жана бакубаттуулугун жакшыртууга багытталган улуттук жана аймактык демилгелерин ишке ашырууда ДСУ мындан ары да колдоо көрсөтүүгө даяр экенин белгиледи.

29.10.2024
Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун Европа аймактык комитетинин 74-сессиясына катышууда

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун Европа аймактык комитетинин 74-сессиясына катышууда, анда өлкөлөрдүн өкүлдөрү саламаттыкты сактоонун негизги көйгөйлөрүн жана артыкчылыктарын талкуулашууда.

Катышуучулар менен амандашып жатып, министр глобалдык чакырыктар шартында калк саламаттыгын чыңдоого жана саламаттык сактоо системаларынын туруктуулугун жогорулатууга багытталган тажрыйба алмашуу жана стратегияларды талкуулоо аянтчасы катары Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун Европа аймактык комитетинин сессиясынын маанилүүлүгүн баса белгиледи.

Министр өз сөзүндө Кыргызстандын ДССУ менен кызматташуу жылдарындагы жетишкендиктерин белгилеп, өзгөчө 2024-жылдын июнь айында Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаровдун колдоосу астында өткөн Борбордук Азиядагы саламаттыкты сактоого инвестиция боюнча эл аралык форумга өзгөчө басым жасады. Форумда саламаттыкты сактоого инвестициянын маанилүүлүгү жана анын Туруктуу өнүгүү максаттарына жетүүдөгү ролу белгиленди. Министр ошондой эле жугуштуу эмес оорулар менен күрөшүүнүн жана коомдук саламаттык сактоонун туруктуулугун чыңдоонун маанилүүлүгүнө көңүл бурду.

«Азыр бизге натыйжалуу жана адилеттүү саламаттык сактоо системасын түзүү үчүн биримдик жана чечкиндүүлүк болуп көрбөгөндөй керек. Биргелешкен күч-аракет менен гана биз ар бир адам үчүн ден соолук жана бакубатчылык жеткиликтүү болгон туруктуу келечекке жетише алабыз”, - деп баса белгиледи Алымкадыр Бейшеналиев.

29.10.2024
ИНСУЛЬТ: КАН БАСЫМЫН ӨЗ ЧЕГИНДЕ КАРМАҢЫЗ!

29-октябрь Бүткүл дүйнөлүк инсультка каршы күрөшүү күнү. Неврологдор бул ооруга алып келчү бир нече коркунуч факторлорун аташты. Кыргызстанда негизги фактор болуп, артериалдык кан басымдын жогору болушу саналат. Дээрлик ар бир бешинчи кыргызстандыктын кан басымы өйдө экенин неврологдор баса белгилешет. Андан кийин кант диабети, аритмия оорусу, семирүү, алкоголду ашыкча өлчөмдө ичүү, чылым тартуу жана башка факторлор кирет. 

Мындан улам инсультту алдын алуу үчүн ар дайым кандагы канттын, холестериндин деңгээлин көзөмөлдөн чыгарбоо керек экенин дарыгерлер эскертишет. Алардын айтымында кан басымын өз чегинде кармоо зарыл. 

 

СОККУ - инсульттун алгачкы белгилерин таануунун жөнөкөй жолу болуп, мээ кан тамырынын иштешинин бузулуусуна тезинен чара көрүүгө мүмкүндүк берет. СОККУ төмөнкүдөй чечмеленет:

  1. Сүйлөө: Адамдан жөнөкөй сөз айкашын сураңыз. Сүйлөө начар же кыйын болсо, инсульттун белгиси болушу мүмкүн.
  2. Ооз: Адамдан жылмайышын сураныңыз. Инсульт болгондо жылмаюу кыйшык болуп, беттин бир жагы төмөн түшүп калышы мүмкүн.
  3. Кыймыл: адамдан эки колун көтөрүүнү сураныңыз. Инсульт учурунда бир кол өзүнөн өзү түшүп же такыр көтөрүлбөй калышы мүмкүн.
  4. Көрүү: Инсультка кабылган адамдын көрүүсү начарлап, бир зат эки болуп көрүнүшү ыктымал.
  5. Убакыт: Эгер сиз бул белгилердин жок дегенде бирин байкасаңыз, дароо тез жардам чакырыңыз. Бейтаптын өмүрүн сактап калууда убакыт маанилүү роль ойнойт.

Инсультка кабылган адамга медициналык жардамды канчалык тез көрсөтүлсө, анын өөмүрүн сактап калуу мүмкүнчүлүгү ошончолук жогору болот, андыктан дароо аракет кылуу маанилүү.