16-ноябрда Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигине мүчө-мамлекеттердин Парламенттер аралык ассамблеясынын алкагында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев 2023-ж. КМШнын Саламаттык сактоо боюнча кызматташуу кеңешиндеги Кыргыз Республикасынын төрагалыгынын ишинин негизги жыйынтыктары жөнүндө баяндама жасады.

Иш-чара Казакстан Республикасы менен Россия Федерациясынын тең төрагалыгы астында, Кеңештин мүчөлөрүнүн жана КМШ Аткаруу комитетинин активдүү колдоосу менен жүргүзүлдү. 2023-жылы Кеңештин алкагында жүздөн ашык иш-чара өтүп, эки жүз отузга жакын маселе каралган.

Министр өз сөзүндө Кеңештин жыйынтыктоочу жыйынында саламаттыкты сактоо тармагындагы кадрдык камсыздоого, клиникалык сунуштарды иштеп чыгууга, бейтаптарды дары-дармек менен камсыздоого, кант диабети боюнча диагностикалык жана мониторингдик инструменттер менен камсыздоого өзгөчө көңүл бурулганын баса белгиледи, кургак учук жана онкологиялык ооруларга каршы күрөшүү, ошондой эле электрондук саламаттыкты сактоону өнүктүрүү перспективалары каралды, Шериктештиктин өлкөлөрүндөгү эпидемиологиялык абал талдоого алынды, трансфузиология жана аймактарды санитардык коргоо жаатында бир катар документтер кабыл алынды, базалык уюмдардын ишинин натыйжалары, Советтин комиссияларынын жана жумушчу топторунун жыйынтыктары чыгарылды.

«Натыйжада быйылкы жылдын күн тартибине коюлган 17 маселе боюнча эксперттик кеңештер өткөрүлүп, алар боюнча чечимдер акыркы резолюцияга киргизилди. Бул резолюцияда биз саламаттыкты сактоо тармагындагы эң актуалдуу маселелерди чагылдырдык. Мисалы, кадр маселеси Кыргызстанда эле эмес, КМШнын бардык өлкөлөрүндө бар. Буга байланыштуу Россия Федерациясынын, Беларусиянын, Казакстандын жана башкалардын саламаттык сактоо уюмдарында тажрыйба алмашуу, адистештирүү боюнча мамлекеттер ортосунда келишимге кол коюлду. Ошондой эле дары-дармек менен камсыздоого чоң көңүл бурулду. КМШнын Саламаттык сактоо боюнча кеңешинин XXXVI отурумунун алкагында кабыл алынган бардык макулдашуулар жана чечимдер жакынкы аралыкта оң натыйжаларды берет деп ишенебиз», - деп жыйынтыктады сөзүн Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев.

Европа аймагында кызамыктын таралышы уланууда. Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун маалыматы боюнча октябрь айына карата Казакстан Республикасында 13 миңден ашуун учур, Россия Федерациясында 8 миң 600 учур, Өзбекстанда 164 учур жана Түркияда 2 миң 600 учур катталган.

Республикалык иммунопрофилактика борборунун маалыматы боюнча, 2023-жылдын башынан бери кызамык менен ооруган 4098 учур аныкталган. Аймактар ​​боюнча: Бишкек шаары – 1123 учур, Ош шаары – 338 учур, Ош облусу – 703 учур, Баткен облусу – 102 учур, Чүй облусу – 591 учур, Жалал-Абад облусу – 1029 учур, Талас облусу – 95 учур, Ысык-Көл облусу облуста – 72 учур, Нарын облусунда – 45 учур.

Жаш курагы боюнча бөлүштүргөндө 88,3% же 3619 учур 10 жашка чейинки балдар. Оорулуулардын эмдөө абалы боюнча 87% же 3140 бейтап ар кандай себептер менен эмдөөдөн өткөн эмес.

Кызамык вирусунун активдүү циркуляциясы Бишкек, Жалал-Абад жана Чүй облустарында байкалууда, бул жерде вирустун жугушу уюшкан топтордогу эмделбеген балдар арасында кездешүүдө. 

Кызамыктын очогун локализациялоо үчүн кызамыкка жана кызылчага каршы “толуктоочу” эмдөө кызамыкка каршы вакцина менен пландуу эмдөөнүн алкагында жүргүзүлүүдө, ошондой эле шаарларда кызамык жана кызамык оорусуна каршы кошумча эмдөө кампаниясы улантылууда. Бишкек, Ош шаарларында, Ош жана Чүй облустарында 468667 бала эмдөө алды, бул 77%ды түзгөн. Жалал-Абад облусунда кызамык оорусу күчөгөнүнө байланыштуу уюшкан топтордогу балдарды кошумча эмдөө иштери башталды. Мындан тышкары, бардык курактагы байланыштагы адамдар 72 сааттын ичинде ыкчам түрдө эмдөөдөн өткөрүлөт.

Урматтуу ата-энелер!

Кызамык оорусу татаалдашуусу менен кооптуу. Балдарды коргоо силердин колдо, алардын 12 айындагы (КПК) жана 6 жашындагы (КПК ревакцинациясы), ошондой эле ҮМБ/ҮДТ/ФАПтарда 9 айдан 7 жашка чейинки кошумча эмдөө дозасын (КПК) алуусун камсыз кылыныздар. Эмдөө бекер.

15-ноябрда Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин Саламаттыкты сактоо тармагындагы Кызматташтык Кеңешинин XXXVI отурумунун алкагында Россия Федерациясынын Саламаттык сактоо министри Михаил Мурашко академик М.Миррахимов атындагы Улуттук кардиология жана терапия борборуна барды. 

Улуттук кардиология жана терапия борборунун директору, профессор Талантбек Сооронбаев Орусиянын Саламаттык сактоо министрлигинин жетекчисин Улуттук борбордун иши менен тааныштырып, мекеменин жетишкендиктери жана пландары тууралуу айтып берди.

Саламаттык сактоо системасын өнүктүрүүгө кошкон зор салымы үчүн Михаил Мурашкого «Улуттук кардиология жана терапия борборунун ардактуу профессору» наамы ыйгарылды.

2023-жылы Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги, КР Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиевдин атынан Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин Саламаттыкты сактоо боюнча кызматташуу кеңешине төрагалык кылган.

Кеңештин мүчөлөрү – КМШга мүчө-мамлекеттердин министрлери жана мамлекеттик башкы санитардык дарыгерлер, 2023-жылга карата иштердин жыйынтыгын чыгарып, саламаттыкты сактоонун актуалдуу маселелери жана КМШ форматындагы өз ара аракеттенүү маселелери боюнча пикир алмашышты, аны менен катар 2024-жылы кеңешке төрагалык кылуу чечимине келишти.

Кеңешмеде ошондой эле саламаттыкты сактоо тармагындагы кадр маселеси талкууланып, клиникалык сунуштарды иштеп чыгууга болгон мамиле, бейтаптарды дары-дармек менен камсыздоо, кант диабетин диагностикалоо жана мониторинг жүргүзүү каражаттары, кургак учук жана онкологиялык ооруларга каршы күрөшүүдөгү жетишкендиктер, саламаттыкты сактоо тармагын өнүктүрүүнүн келечеги талкууланды. 

Андан сырткары электрондук саламаттыкты сактоо маселелери каралып, шериктештик өлкөлөрүндөгү эпидемиологиялык кырдаал талдоого алынды, ошондой эле трансфузиология жана аймактарды санитардык коргоо жаатындагы бир катар документтер кабыл алынды, базалык уюмдардын, комиссиялардын жана жумушчу топтордун ишинин жыйынтыктары, кеңешинин жыйынтыгы чыгарылды.

Кеңешменин чечиминде Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин жогорку органдарынын демилгелерин ишке ашырууга өзгөчө көңүл бурулду.

Кыргызстандын төрагалыгы астында Бишкекте өткөн, КМШга мүчө өлкөлөрдүн саламаттык сактоо жаатындагы кызматташтык кеңешинин жыйынында кургак учук менен күрөшүүдөгү жетишкендиктери талкууланды. Бул ооруга чалдыккандардын жана өлүмгө учурагандардын олуттуу кыскаруусу, ошондой эле оорулууларды диагностикалоонун жана медициналык тейлөөнүн жакшырышы белгиленген.

КМШга мүчө мамлекеттердин АИВ/ЖИКС, кургак учук жана безгек боюнча координациялык кеңешинин алдындагы кургак учук боюнча жумушчу топтун мүчөсү, Белорусиялык Жанна Сапрыкина кургак учукту дарылоонун жаңы ыкмалары ийгиликтүү ишке ашырылып жатканын жана өлкөдө видео көзөмөлдөгү дарылоонун бар экендигин белгиледи. 

Бул жетишкендиктер КМШга мүчө өлкөлөрдүн кургак учукка каршы күрөшүүдөгү олуттуу иштеринин күбөсү. Жаңы дарылоо ыкмаларын ийгиликтүү киргизүү жана заманбап дарылоо технологияларынын болушу, кургак учукка каршы кырдаалды жакшыртуудагы маанилүү кадам болуп саналат.

Кургак учук менен күрөшүү саламаттык сактоонун артыкчылыктуу багыттарынын бири бойдон калууда жана КМШга мүчө өлкөлөр бул багыттагы аракеттерин улантат. Бул илдет менен натыйжалуу күрөшүү үчүн тажрыйба алмашууну жана биргелешкен долбоорлорду колдоо маанилүү.

Бүгүн, 2023-жылдын 15-ноябрында, КМШ өлкөлөрүнүн саламаттык сактоо тармагындагы кызматташуу кеңешинин 36-жыйынынын алкагында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев менен Россия Федерациясынын Саламаттык сактоо министри Михаил Мурашконун эки тараптуу жолугушуу болуп өттү.

Жолугушууда тараптар саламаттык сактоо тармагындагы кызматташуунун артыкчылыктуу багыттарын, атап айтканда, кадрлар менен камсыз кылуу, эки өлкөнүн адистеринин түрдүү тармактарда тажрыйба алмашуусу, фармацевтика тармагы жана дары-дармек менен камсыздоо маселелерин талкуулашты.

Министр, Алымкадыр Бейшеналиев кесиптешине салам жолдоп, Кеңештин теңтөрагасы катары активдүү иши, өз ара аракети жана колдоосу үчүн ыраазычылык билдирди.

«Учурда Орусия тарап менен саламаттык сактоо тармагындагы кызматташуу абдан активдүү, биздин өлкөлөр ортосунда көптөгөн биргелешкен долбоорлор жана пландар ишке ашырылууда. Мен Россия Федерациясынын адамдын укуктарын коргоо жана адамдын бейпилдигин көзөмөлдөө боюнча федералдык кызматы аркылуу кызматташуу жаатындагы активдүүлүгү үчүн абдан ыраазымын. Саламаттык сактоо жана медицина тармагындагы, ошондой эле калктын санитардык-эпидемиологиялык бакубаттуулугу жаатында кызматташуу жөнүндө өкмөттөр аралык макулдашууга кол коюуга даярдык көрүү боюнча иштер жүрүп жатат. Бул Келишимге жакын арада биз тарабынан кол коюлат деп ишенем. Мындан тышкары, соода-экономикалык, илимий-техникалык жана гуманитардык кызматташуу боюнча өкмөттөр аралык комиссиянын жыйындары жыл сайын өткөрүлүп турат, анда кызматташуунун актуалдуу багыттарын киргизүү жана аларды ыкчам чечүү мүмкүнчүлүгү бар. «Росатом» Ачык акционердик коому аркылуу онкология тармагында жемиштүү кызматташуудабыз, алсак, октябрь айында бул корпорация менен биргеликте Улуттук онкология жана гематология борборунда ядердик медицина бөлүмүн ачтык», - деди Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев.

Михаил Мурашко өз кезегинде кадрлардын потенциалын жогорулатуу боюнча жалпы иш-чараларды жүргүзүү зарылдыгын баса белгиледи. Менин көз карашымда, саламаттыкты сактоо системасын комплекстүү өнүктүрүү боюнча биз жемиштүү кызматташа алабыз, бирок ал тармакта өз ара аракеттенүү фрагментардык бойдон калууда. Бул ооруларды дарылоо, фармацевтика тармагын өнүктүрүү жана дары-дармек менен камсыздоо болушу мүмкүн. Россия Федерациясы дайыма жаңы фармацевтикалык заводдорду ачып, өзүнүн дары-дармектерин, анын ичинде онкологиялык оорулуулар үчүн дарыларды чыгарат, бул аларга импорттук аналогдордон баш тартууга мүмкүндүк берет». 

Ошондой эле, өз ара аракеттешүүнү жакшыртуунун алкагында Россия Федерациясынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиевди 1-2-декабрга пландаштырылган Москва шаарында өтө турган Саммитке жана Россиянын саламаттык сактоо уюмдарынын жетекчилери, дары-дармектерди жана медициналык буюмдарды өндүрүүчүлөр менен жолугушууларды өткөрүүгө чакырды. 

Отурумдун жыйынтыгында КМШ өлкөлөрүнүн саламаттык сактоо тармагындагы кызматташуу кеңешинин төрагалыгын келерки жылы Россия Федерациясына өткөрүп берүүнүн алкагында тараптар саламаттык сактоо тармагындагы медициналык кадрларын окутуу жана квалификациясын жогорулатуу, фармацевтика, дары-дармектерди сатып алуу, медициналык жабдууларды жана дары-дармектерди чыгаруучу ишканалар менен түздөн-түз кызматташтыкты активдештирүү боюнча макулдашышты.

Көз карандысыз мамлекеттердин шериктештигинин (КМШ) Саламаттык сактоо тармагындагы кызматташуу кеңешинин XXXVI отурумунун алкагында Өзбекстан Республикасынын башкы мамлекеттик санитардык дарыгеринин орун басары Батыржан Курбанов Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Ооруларды алдын алуу жана мамлекеттик санитардык эпидемиологиялык көзөмөлдөө департаментине барды. 

Иш чаранын жүрүшүндө Өзбекстан Республикасынын башкы мамлекеттик санитардык дарыгеринин орун басары Өзбекстандын саламаттык сактоо системасынын түзүмү жана комитеттери тууралуу кеңири баяндама берди, бул жолугушуунун катышуучуларына өлкөнүн саламаттыкты сактоо уюмунун өзгөчөлүгү менен таанышууга мүмкүнчүлүк түздү.

Мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөлдөө департаментинин директорунун милдетин аткаруучу Асылбек Сыдыканов ведомствонун лабораторияларын жана ыкчам билдирүү бөлүмдөрүнүн иши менен тааныштырды. Бул демилге калктын саламаттыгын камсыздоодо департаменттин ишинин маанилүүлүгүн жана ачык-айкындуулугун көрсөтүү максатында иштелип чыккан.

Учурдагы көйгөйлөрдү жана саламаттык сактоо тармагын өнүктүрүүнүн келечегин активдүү талкуулоонун жүрүшүндө жолугушуунун катышуучулары өздөрүнүн тажрыйбасы жана билими менен бөлүшүштү. Суроо-жооптор КМШ өлкөлөрүнүн саламаттык сактоо уюмдарынын ортосундагы маалымат алмашуунун жана кызматташтыкты чыңдоонун негизи  болду.

2023-жылдын 14-15-ноябрында Бишкек шаарында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин төрагалыгы алдында КМШнын Саламаттык сактоо боюнча кызматташуу кеңешинин XXXVI отуруму өтүүдө, анда Россия Федерациясынын Саламаттык сактоо министри Михаил Мурашко, ДССУнун Европа регионалдык бюросунун директору доктор Ханс Клюге жана Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештигине мүчө мамлекеттердин медициналык коомчулугунун өкүлдөрү катышууда.

Саламаттык сактоо тармагындагы кызматташтык кеңеши бүгүнкү күндө өзүнүн актуалдуулугун жана натыйжалуулугун далилдеген саламаттык сактоо маселелери боюнча мамлекеттер аралык диалогдун алдыңкы жана туруктуу платформасы бойдон калууда. Буга акыркы жылдардагы чакырыктар өбөлгө түздү. Бул бардык мамлекеттер туш болгон пандемия. Анын катарында дагы эле олуттуу жана актуалдуу маселе болуп саналган жугуштуу эмес оорулар да бар. Бул биз туш болуп келе жаткан социалдык илдеттер, бүгүнкү күндө биз аларды жеңип жатканыбыз менен, мааниси дагы эле жогору экенин сезилип турат.

«Биздин өлкөлөрдүн саламаттык сактоо системалары жарандарыбыздын ден соолугун коргоого жана чыңдоого багытталган. Шериктештиктин алкагындагы өз ара аракеттенүү Кыргыз Республикасы үчүн чоң кызыгууну жаратат жана биз базалык уюмдар менен да, Кеңештин комиссиялары менен да өз ара кызматташабыз. Ал эми Кеңештин мүчөлөрү менен болгон диалог министрликтердин деңгээлинде кызматташуунун негизги вектору болуп саналат. Кеңештин алкагында жасап жаткан иштерибиз биринчи кезекте КМШнын жогорку органдарынын чечимдерин ишке ашырууга негизделгенин белгилегим келет. Ал эми бизге жүктөлгөн милдеттерди ишке ашыруу үчүн биргелешип бардык күч-аракетибизди жумшашыбыз керек”, -деп билдирди КРнын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев.

Кеңеш кабыл алган чечимдер Шериктештикке мүчө мамлекеттерге макулдашылган саясат жүргүзүүгө мүмкүндүк берет.

Россия Федерациясынын Саламаттык сактоо министри Михаил Мурашко өз сөзүндө белгилегендей, төрт сааттык аба жолу жугуштуу ооруга таптакыр тоскоол эмес. «Убакытты кыскартып, ошону менен жугуштуу оорулардын өнүгүшүнө же жайылышына шарт түзгөн бүгүнкү коммуникациялар, бүгүнкү транспорт каражаттарын эстен чыгарбашыбыз керек. Ошондуктан, биздин сиздер менен болгон өз ара аракеттенүүбүз конструктивдүү түрдө өз ара пайдалуу болууга жана, албетте, биринчи кезекте жарандарыбыздын ден соолугуна багытталышы керек. Бул факторлордун баары акыр аягында жогорку даярдыкты, медициналык жардам көрсөтүүгө бирдиктүү мамилени жана бирдиктүү жөнгө салуучу учурларды талап кылып, Евразиялык биримдиктин алкагында бизге дары-дармектердин жана медициналык буюмдардын жалпы рыногуна ээ болууга мүмкүндүк берет. Мына ушулардын бардыгы жаңы технологияны ишке киргизүүгө жана дарылоонун жаңы методдорун киргизүү үчүн мамлекеттик ресурстарды үнөмдөөгө мүмкүндүк берген ачык-айкын өз ара пайдалуу кызматташтык. COVID-19 чакырыгы саламаттык сактоо тутуму кыйынчылыкка туш болгондо биз канчалык натыйжалуу кызматташа аларыбызды көрсөттү. Адистер менен алмашуу, бейтаптарды биргелешип дарылоо, жаңы жана үзгүлтүксүз жаңыланып турган дарылоо сунуштары - бул аралыктан окутуу үчүн маалымат ресурстарына тоскоолдуксуз жеткиликтүүлүк. Мунун баары бизге жаңы багытта алдыга жылууга шарт түзөт», - деди Россиянын Саламаттык сактоо министрлигинин башчысы М.Мурашко.

  Үстүбүздөгү жылы Евразия экономикалык комиссиянын чечими менен КМШга мүчө-мамлекеттердин калкынын ден соолугун чыңдоо стратегиясын ишке ашыруу боюнча Иш-чаралар планы кабыл алынган. Планды даярдоого көптөгөн мамлекеттердин эксперттери катышты. Ошондой эле КМШга мүчө мамлекеттердин саламаттык сактоо тармагын маалыматташтыруу жана коомдук саламат боюнча базалык уюмдар түзүлдү.

Бул иш-чаранын алкагында делегация мүчөлөрү Бишкек шаарындагы саламаттыкты сактоо уюмдарынын иши менен таанышты. Тактап айтканда, Шериктештикке мүчө мамлекеттердин өкүлдөрү Улуттук онкология жана гематология борборуна, Республикалык кан борборуна, Электрондук саламаттык сактоо борборуна, Стоматологиялык поликлиникага, Үй-бүлөлүк медицина борборуна, Улуттук госпиталга, М.М.Миррахимов атындагы Кардиология жана терапия улуттук борборуна, Эндокринологиялык борборго, Улуттук фтизиатрия борборуна, Шаардык тез жардам ооруканасына барышты. Ошондой эле И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясында медициналык кадрларды даярдоонун уюштурулушу менен таанышты.

Мындан тышкары, эксперттер Бүткүл дүйнөлүк диабетке каршы күрөшүү күнүнө арналган “Диабетти дарылоого жеткиликтүүлүк” илимий-практикалык конференциясына катышты.

Бүгүн маанилүү окуя болуп өттү: Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги менен Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму (ДССУ) 2030-жылга чейинки биринчи 7 жылдык Өлкөлүк кызматташуу стратегиясына (мындан ары - Стратегия) кол коюшту. 

Кол коюу аземине ДССУнун Европа регионалдык бюросунун директору д-р Hans Henri P. Kluge, ДССУнун Кыргызстандагы өкүлү д-р Ливиу Ведраско жана Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев катышты. Салтанаттын жүрүшүндө жаңы Стратегиянын артыкчылыктары, саламаттык сактоо тармагындагы Кыргызстандын акыркы жетишкендиктери жана ДССУ менен Кыргызстандын ортосундагы кызматташтыкты бекемдөө боюнча мындан аркы кадамдар талкууланды. Жаңы Стратегия үч стратегиялык багытты жана жети артыкчылыктуу тармакты өзүнө камтыйт.

Стратегияда жүрөк-кан тамыр оорулары, психикалык ден соолук, өзгөчө кырдаалдарга жооп кайтаруу, микробго каршы препараттарга туруктуулук, айлана-чөйрөнүн гигиенасы жана химиялык коопсуздук, айыл жергесине кадрдык ресурстарды тартуу, маалыматтарды санариптештирүү боюнча маселелерге өзгөчө көңүл бурулат.

Ошондой эле Стратегия ВИЧ/СПИД жана кургак учук, иммунизация, эненин, жаңы төрөлгөн ымыркайдын жана баланын ден соолугу сыяктуу багыттар боюнча баштапкы медициналык-санитардык жардамды чыңдоо жана медициналык кызматтардын жеткиликтүүлүгүн жакшыртуу боюнча багыттарга басым жасайт.

Бул Стратегия 2030-жылга чейинки саламаттык сактоону өнүктүрүүнүн «Дени сак адам – өнүккөн өлкө» улуттук программасы менен шайкеш келтирилет.

«Бүгүн биз кол коюп жаткан Өлкө менен кызматташуу стратегиясы чындыгында инновациялык. Бул кийинки 7 жылдын ичинде биздин Кыргызстандагы ден соолукту коргоо жана бакубаттуулук боюнча ишибизди бекемдеп гана тим болбостон, өлкөнүн чек арадан тышкары демилгелерди, анын ичинде Саламаттыкты сактоого багытталган тоо программасын, Балдардын рак оорусуна каршы глобалдык демилгени, 2022-2025-жж. карата Борбордук Азиядагы ден соолук жана бакубатчылык боюнча Жол картасынын алкагындагы субрегионалдык дипломатияны илгерилетүүдөгү ролун көрсөтөт», - деп билдирди ДССУнун Европа регионалдык бюросунун директору д-р Hans Henri P. Kluge.

«Бул Стратегияга кол коюу менен белгиленген кызматташуубуздун жаңы этабы Кыргызстандын саламаттык сактоо системасын өнүктүрүүдө маанилүү роль ойнойт жана өлкөбүздүн жарандарына медициналык тейлөөнүн тийиштүү сапатын камсыз кылууга мүмкүндүк берет деп ишенебиз», - деди өз сөзүндө Кыргыз Республикасынын саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев.

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров бүгүн, 14-ноябрда, өлкөгө сапар менен келген Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун (ДСУ) Европа регионалдык бюросунун директору Ханс Клюгени кабыл алды.

Тараптар ДСУнун ишмердүүлүгү жана республиканын калкынын ден соолугун чыңдоого багытталган саламаттыкты сактоо тармагындагы мындан аркы кызматташууну улантуу боюнча пикир алмашты.

Президент Кыргызстан Уюмдун ишмердүүлүгүн жогору баалай турганын жана мындан ары да ар тараптуу кызматташтыкты бекемдөөгө чоң маани берерин баса белгилеп, саламаттык сактоо тармагы мамлекеттин негизги артыкчылыктарынын бири болуп саналарын айтты.

Садыр Жапаров учурда 2019–2030-жылдар мезгилине багытталган «Дени сак адам – өнүккөн өлкө» программасынын ишке ашырылуусу туурасында айтып берди. Программанын максаты – элдин саламаттыгын сактоо, саламаттык сактоо тутумун жана баштапкы медициналык жардам инфратүзүмүн өнүктүрүү.

Мамлекет башчысы Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму менен саламаттык сактоо секторун реформалоо, медициналык кадрларды даярдоо, эне менен баланын ден соолугун коргоо жана бир катар илдеттерди дарылоо боюнча комплекстүү реформаларды ишке ашыруудагы кызматташтыктын оң тажрыйбасына токтолду.

Президент Садыр Жапаров саламаттык сактоо секторун өнүктүрүү жолунда Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмун кыргыз тарап негизги өнөктөш катары көрөрүн өзгөчө белгилеп өттү.

Өз кезегинде Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун Европа регионалдык бюросунун директору Ханс Клюге меймандостук үчүн ыраазычылык билдирип, Кыргызстан анын жүрөгүндө өзгөчө орунду ээлей турганын белгиледи.

Ал өлкө жетекчилиги тарабынан саламаттык сактоо тармагына көңүл бурулуп жатканын канааттануу менен белгилеп, өлкөнүн өнүгүү деңгээли адамдык капиталдын өнүгүүсү менен тыгыз байланышта экенин айтты.

Ханс Клюге ДСУ калктын ден соолугун жана бакубат жашоосун жогорулатууга багытталган мамлекеттердин жана коомдордун аракеттерин колдой турганын баса белгилеп, Кыргызстандын калктын саламаттыгын сактоо Программасынын алкагында белгиленген пландарын оң жагынан баалады.

Мындан тышкары, ал санариптештирүү - медицинаны өнүктүрүү үчүн абдан маанилүү экенин жана ДСУ Кыргызстан менен бул багытта кызматташууга даяр экенин кошумчалады.

Сүйлөшүүнүн аягында Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун Европа регионалдык бюросунун директору Кыргызстанга 2024-жылы Борбор Азияда ден соолукту жана бакубат жашоону колдоо боюнча Жол картасын ишке ашыруу боюнча 2022-2025-жылдарга төрагалык кылууну сунуштады.

2023-жылдын 14-ноябрында Бишкек шаарында КМШга мүчө-мамлекеттердин Саламаттыкты сактоо боюнча кызматташтык кеңешинин XXXVI жыйынынын алкагында уюштурулган “Дени сак улут – өнүккөн өлкө” урааны астында “Ден соолук-2023” жарышы өттү.

Жарыш миңден ашык катышуучунун башын бириктирди, анын ичинде КРнын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев, ДССУнун Кыргыз Республикасындагы өкүлү доктор Ливиу Ведраско, Бишкек шаарынын вице-мэри Виктория Мозгачева, КРнын Жогорку Кеңешинин депутаттары, КМШ өлкөлөрүнөн келген коноктор, саламаттыкты сактоо уюмдарынын жетекчилери, медицина кызматкерлери жана медициналык окуу жайлардын студенттери катышты.

Бул жарыш физикалык активдүүлүккө дем берүү үчүн гана эмес, ошондой эле сергек келечекти түзүү боюнча маанилүү сүйлөшүүлөрдү баштоо үчүн иштелип чыккан.

«Бүгүнкү күн бизге чогулуп, сергек жашоону колдоо үчүн өзгөчө себеп. “Ден соолук-2023” – бул физикалык активдүүлүк гана эмес, бул өзүңө, ден соолугуңа жана, албетте, бүтүндөй коомго кам көрүү мүмкүнчүлүгү. Бул жарыш сиздердин дени сак келечекке болгон алгачкы кадамыңыз болсун”, -деди Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев.

Жарыш 1 км жана 2 км болгон эки аралыкта уюштурулуп, анын жыйынтыгында жеңүүчүлөр медалдар жана дипломдор менен сыйланышты. Мындан тышкары республиканын саламаттык сактоо уюмдарынын жетекчилерине эстелик медалдар тапшырылды. Иш-чара ата мекендик эстрада жылдыздарынын концерттик программасы менен коштолду.

«Ден соолугуңа кам көрүү – сенин келечегиңе кам көрүү. Бүгүн жасаган ар бир кадамыңыз – бул узак жана бактылуу жашоого инвестиция. Жарыш физикалык гана чакырык болбостон, сиз жана сиздин жакындарыңыз үчүн шыктануу булагы болсун», - деди ДССУнун Кыргызстандагы өкүлү доктор Ливиу Ведраско.

Миңден ашык катышуучуну камтыган бул иш-чара ден соолукка кам көрүүнүн жана коомчулуктун колдоосунун маанилүүлүгүн дагы бир жолу тастыктады. Катышуучулар белгиленген аралыкты гана эмес, өзүнүн жеке рекордун да багындырышты.

Биз бул жарышты уюштурууга колдоо көрсөткөн бардык катышуучуларга, ыктыярчыларга жана өнөктөштөргө ыраазычылык билдиребиз. Сиздердин дени сак коомду түзүүгө кошкон салымыңыз биздин жалпы максаттарыбызга жетүүнүн негизги фактору.

Кыргызстандын жашоочулары вакцина менен башкарылуучу жана башка актуалдуу инфекцияларга каршы иммунитетин Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги менен Роспотребнадзордун биргелешкен илимий долбооруна катышуу менен акысыз текшере алышат.

Азыркы учурда Кыргызстанда, башка көптөгөн өлкөлөрдөгүдөй эле, атайын алдын алуу жүргүзүлгөнүнө карабастан, вакцина менен башкарылуучу инфекциялар менен ооруган учурлар көбөйдү. Буга байланыштуу Саламаттыкты сактоо министринин  27.10.2023-ж. №1273 буйругу менен Улуттук коомдук саламаттык сактоо институтунун базасында вакцина менен башкарылуучу жана башка актуалдуу инфекцияларга калктын популяциялык иммунитетин баалоо максатында Кыргызстандын тургундарын кызамык, кызылча, Паротит, SARS-CoV-2 вирусуна, А, В, С, В, Е вирустук гепатиттерине 13.11.2023-жылдан 25.11.2023-жылга чейин акысыз тестирлөөдөн өткөрөт.

Популяциялык иммунитеттин абалы жөнүндө маалымат санитардык-эпидемияга каршы иш-чараларды, анын ичинде айрым региондогу, ошондой эле жалпы республика боюнча калкты инфекцияларга каршы эмдөөнү пландаштыруу үчүн зарыл.

    Тизмедеги инфекцияларга каршы антителолорду изилдөө жыйынтыгы ар бир катышкан ыктыярчыга берилет.

Изилдөөгө катышуу үчүн анкетадан өтүү керек: https://pasteurclinic-anketa.ru/all_antitela.php?reg_id=102

Республикалык иммунопрофилактика борборунун маалыматы боюнча, 2023-жылдын башынан бери кызамык менен ооруган 3618 учур аныкталган. Аймактар ​​боюнча: Бишкек шаары – 1076 учур, Ош шаары – 333 учур, Ош облусу – 695 учур, Баткен облусу – 96 учур, Чүй облусу – 562 учур, Жалал-Абад облусу – 650 учур, Талас облусу – 95 учур, Ысык-Көл облусу – 72 учур, Нарын облусунда – 39 учур. ⠀

Жашы боюнча бөлүштүргөндө 88% же 3195 учур 10 жашка чейинки балдар арасында катталган. Оорулуулардын эмдөө абалы боюнча 87% же 3140 бейтап ар кандай себептер менен эмдөө алган эмес.

Кызамык вирусунун активдүү циркуляциясы Бишкек, Жалал-Абад жана Чүй облустарында байкалууда, бул жерде вирустун жугушу уюшкан топтордогу эмделбеген балдар арасында кездешүүдө.

Уюшкан жамааттарда кызамыктын очогун жок кылуу үчүн кызамыкка жана кызылчага каршы вакцина менен кошумча эмдөө жүргүзүлүүдө, кызамыкка жана кызылчага каршы “толуктоочу” эмдөө кызылча-паротит-кызамыкка каршы вакцина менен кызамыкка каршы пландуу эмдөөнүн алкагында жүргүзүлүүдө, медицина кызматкерлери активдүү очокторго күчөтүлгөн тартипте көз салууда. Жалпысынан кызамык боюнча кырдаал курч бойдон калууда.

9 айдан 7 жашка чейинки курактагы балдарды кызылча жана кызамыкка каршы кошумча эмдөө кампаниясы вирус эң активдүү жайылган аймактарда: Бишкек, Ош шаарларында, Ош, жана Чүй облустарында улантылууда. Жалал-Абад облусунда кызамык оорусу күчөгөнүнө байланыштуу уюшкан топтордогу балдарды кошумча эмдөө иштери башталды. Мындан тышкары, бардык курактагы байланыштагы адамдар 72 сааттын ичинде ыкчам түрдө эмдөөдөн өтүшөт.

Оорунун жайылышын үзгүлтүккө учуратуу үчүн эмдөө менен камтуу 95% дан жогору болушу керек. Кызамыкка жана кызылчага каршы кошумча эмдөө кампаниясынын алкагында бүгүнкү күндө 462 692 бала вакцина алды, бул 77%ды түзөт.

11-ноябрда КР Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев Сауд Арабия Королдугунан келген хирургдар менен жолугушту, алар бир жуманын ичинде кыргызстандыктар үчүн жүрөккө ачык операция жана коронарография жасашат.

10-ноябрдан 17-ноябрга чейин Салман падышасы атындагы гуманитардык жардам жана куткаруу борбору аркылуу келген 30 хирург кыргызстандык адистер менен бирге Жүрөк хирургиясы жана органдарды трансплантациялоо илимий-изилдөө институтунда жүрөккө 20 ачык операция, ал эми М. Миррахимов атындагы Кардиология жана терапия улуттук борборунда 50 дөн ашык стент коюу операциясы жасалат. Адистер керектүү медициналык жабдууларды жана стенттерди ала келишкен.

КР Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев Сауд Арабиядан келген хирургдарга Кыргызстанда жүрөк-кан тамыр ооруларынан өлүмдөрдү кыскартууга кошкон салымы үчүн терең ыраазычылык билдирди. Бул кайрымдуулук акциясын ийгиликтүү ишке ашыруу үчүн Министрлик бардык зарыл колдоолорду көрсөтөөрүн баса белгиледи.

Балдарга стационардык деңгээлде ыкчам медициналык жардам көрсөтүү максатында Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун базасында балдардын кыска мөөнөткө жатышы үчүн керебеттери бар амбулатордук диагностикалык бөлүм уюштурулган.

Бүгүн, 11-ноябрда КР Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев амбулатордук диагностикалык бөлүмдүн иши менен таанышты.

  Мындай жол менен балдарга тез медициналык жардам көрсөтүү системасы (жаак-бет аймагынын, көздүн, ЛОР органдарынын патологиясынын биринчи баскычында) өркүндөтүлөт жана балдардын стационардык деңгээлде медициналык жардамга жеткиликтүүлүгү камсыз кылынат.

Бул долбоор бейтаптарды баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинен саламаттык сактоо системасынын экинчи жана үчүнчү баскычтарына жөнөтүү процедурасын оптималдаштыруунун алкагында ишке ашырылууда. Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда мекеменин ишмердүүлүгүнүн профилинин жана структурасынын өзгөрүшүнө байланыштуу кызматкерлердин курамын кайра карап чыгуу үчүн зарыл болгон документтер даярдалды.

Ошондой эле иш профилинин өзгөргөндүгүнө байланыштуу Эне жана баланы коргоо улуттук борборундагы имараттарды жана медициналык жабдууларды инвентаризациялоо иштери жүргүзүлүүдө. Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фонду Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда тез медициналык жардам көрсөтүү кызматын ачууга каржылык каражаттарды бөлөт.

Эми Эне жана баланы коргоо улуттук борбору тез арада ооруканага жаткырууга муктаж бейтаптарды график боюнча тез медициналык жардам кызматы аркылуу кабыл алат.

Күзгү-кышкы курч респиратордук вирустук инфекциялар жана сасык тумоо мезгилин эске алып, Бишкек шаарындагы балдар ооруканаларына бейтаптардын көп агымы байкалган учурда, министр Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун базасында кыска убакытка жатуу үчүн керебеттери бар кошумча амбулатордук диагностикалык бөлүм уюштурууну тапшырганын белгилейбиз.

Бүгүн, 2023-жылдын 11-ноябрында, Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда магниттик-резонанстык томография борборунун ачылыш аземи болуп өттү. МРТ аппараты атайын курулган жаңы имаратта жайгашкан. Аппарат Дүйнөлүк банк тарабынан каржыланган “COVID-19га ыкчам чара көрүү” долбоорунун алкагында сатылып алынган.

Иш-чара КР Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин долбоорлорду ишке ашыруу бөлүмүнүн директору Жылдыз Токторбаеванын катышуусунда өттү.

Жаңы медициналык жабдуулар алдыңкы технологиялар менен жабдылган жана бардык курактагы бейтаптарды диагностикалык изилдөөгө, ошондой эле COVID-19дун ар кандай кесепеттерин аныктоого мүмкүндүк берет.

Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда 1996-жылдан бери иштеп келе жаткан Бишкектеги жалгыз мамлекеттик МРТ аппараты 2022-жылы иштен чыккан. МРТ изилдөөлөрүнө муктаж бейтаптар жеке медициналык борборлорго кайрылууга аргасыз болуп, бейтаптарга жана медицина кызматкерлерине ыңгайсыздык жараткан. МРТ диагностикасы балдар жана ымыркайлар үчүн эң коопсуз, анткени ал магниттик эффекттерге негизделген, анын натыйжасында бейтаптар нурлануунун нөлдүк дозасын алышат.

Учурда Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда МРТнын прейскуранты иштелип чыгууда, болжол менен бир изилдөөнүн баасы 2000-2200 сомду түзөт деп пландалууда.

“COVID-19га ыкчам чара көрүү” долбоорунун алкагында ушундай эле МРТ аппараты сатып алынып, КР Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Улуттук госпиталга орнотулду.

Долбоордун максаты Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө COVID-19 коркунучун алдын алууда, аныктоодо жана ага жооп кайтарууда жана саламаттык сактоонун улуттук системасын бекемдөөдө көмөк көрсөтүү болуп саналат.

11-ноябрда саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев Эне жана баланы коргоо улуттук борборунда болуп, республиканын балдарына көрсөтүлүп жаткан медициналык жардамдын сапаты менен таанышты.

Борборго болгон иш сапарынын алкагында министр «Эл Аман» мамлекеттик дарыканасынын ачылыш аземине катышты. Ал белгилегендей, мамлекеттик дарыканалардын ачылышы калктын арзан баада сапаттуу дары-дармектерге жеткиликтүүлүгүн кыйла жакшыртат. «Бардык жерде дарыкана ачуу боюнча иштер жүрүп жатат, адегенде республика боюнча 46 мамлекеттик дарыкана ачууну пландаганбыз, бүгүнкү күндө алардын саны 49га жетти. Албетте, алгач уюштуруу маселелерине байланыштуу нюанстар болушу мүмкүн. Бирок негизги процесс башталды жана келечекте бардык дарыканалар ассортиментин 800дөн эки миңге же андан көп фирмалык аталышка чейин көбөйтүү боюнча иш алып барышат», - деди Алымкадыр Бейшеналиев.

Бүгүн, 10-ноябрда Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинде Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиевдин ЮНИСЕФтин Кыргызстандагы өкүлүнүн м.а. Кристина Бруджиоло, саламаттык сактоо боюнча аймактык кеңешчиси Габриела Фонтана, ЮНИСЕФтин Кыргызстандагы саламаттык сактоо программасынын менеджери Суренчимег Ванчинкху менен жолугушуусу болуп өттү.

Жолугушууда тараптар ЮНИСЕФтин Саламаттык сактоо тармагына колдоо көрсөтүү боюнча жылдык баяндамасын даярдоо, эмдөө программалары, тамактануу жана абанын сапаты боюнча программаларды талкуулашты.

ЮНИСЕФ менен кызматташуунун негизги багыттарынын бири эмдөө. ЮНИСЕФтин колдоосу менен республиканын саламаттык сактоо уюмдарында муздатуу чынжырын модернизациялоого багытталган бир катар долбоорлор ишке ашырылууда. Бул кызматташтыктын натыйжасында өлкө жогорку сапаттагы алдын ала квалификацияланган муздаткычтарга, чыңалуу стабилизаторлоруна, температураны үзгүлтүксүз көзөмөлдөөчү түзүлүштөргө ээ болду жана тиричилик муздаткычтарын PQS стандарттарына жооп берген адистештирилген муздаткычтарга алмаштыруу процесси башталды.

Туура тамактануу боюнча Саламаттык сактоо министрлиги ЮНИСЕФтин колдоосу менен биринчи жолу 2021-жылы Кыргыз Республикасындагы аялдардын жана балдардын тамактануу абалы боюнча Улуттук комплекстүү изилдөө жүргүздү.

ЮНИСЕФтин колдоосу менен 1417 медицина кызматкери кош бойлуу жана бала эмизген энелерге, жаңы төрөлгөн ымыркайларга жана беш жашка чейинки балдарга тамактануу боюнча кеңеш берүү боюнча окуудан өтүштү. Улуттук деңгээлде мониторингди жакшыртуу үчүн Нерв түтүктөрүнүн кемтиктеринин реестри да киргизилген.

Жолугушуунун жүрүшүндө министр Алымкадыр Бейшеналиев ЮНИСЕФке Кыргыз Республикасынын саламаттык сактоо тармагына колдоо көрсөткөндүгү үчүн ыраазычылык билдирди. Ал коомдук саламаттык сактоо Кыргыз Республикасындагы мамлекеттик саясаттын артыкчылыктуу багыты экенин жана ЮНИСЕФ Кыргыз Республикасынын узак мөөнөттүү жана стратегиялык өнөктөштөрүнүн бири экендигин баса белгиледи.

Жолугушуунун жыйынтыгында тараптар кызматташуунун мындан аркы кадамдарын талкуулоону, анын ичинде ЮНИСЕФтин Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо тармагына колдоо көрсөтүү боюнча Жылдык баяндамасын биргелешкен жылдык саламаттыкты сактоо серебине жана 18-22-декабрда өтүүчү Саламаттыкты сактоо саммитине даярдоону макулдашышты.

КР Саламаттык сактоо министрлиги санарип форматта берилген убактылуу эмгекке жарамсыздык баракчасына юридикалык маани берүү демилгесин көтөрдү.

Тиешелүү токтомго үстүбүздөгү жылдын 31-октябрында Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасы А.Жапаров кол койгон. Ошону менен бирге Саламаттык сактоо министрлигине убактылуу эмгекке жарамсыздык баракчаларын каттоо, узартуу жана берүү тартибин иштеп чыгуу жана бекитүү тапшырылды.

Убактылуу эмгекке жарамсыздык санариптик баракчасы саламаттык сактоо уюмдары кагаз жүзүндө берген сыркоолук баракчасы (эмгекке жарамсыздык баракчасы) болуп саналат жана ал эми атайын маалыматтык системанын жардамы менен толтурулат, өткөрүлүп берилет жана сакталат.

Убактылуу эмгекке жарамсыздык баракчасын алуу үчүн portal.tunduk.kg порталына же Tunduk мобилдик тиркемесине кирип, андан соң «Ден соолук» бөлүмүнө өтүп, «Эмгекке жарамсыздык баракчасын» тандоо керек.

Маалымат системасы маалыматты коргоо жана анын купуялуулугун сактоо үчүн бардык зарыл шарттарды камсыз кылат. Кызматкердин диагнозу жөнүндө маалымат иш берүүчүгө берилбейт, документти берүү себептери гана (оору, кош бойлуулук жана төрөт, карантин, жаракат алуу жана кырсык, кесиптик оору, бейтапты кароо) көрсөтүлөт.

      Ачылыш Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиевдин катышуусунда өтүп, ал өз сөзүндө жеткиликтүү медициналык кызмат көрсөтүү максатында мамлекеттик дарыканаларды ачуунун зарылдыгын жана маанилүүлүгүн белгиледи. Анын айтымында, жалпысынан өлкө боюнча 49 мамлекеттик дарыкана ачуу пландалууда, аларда сапаттуу дары-дармектер жарактуулук мөөнөтүн эске алуу менен сатылат, эң негизгиси, бүткүл Кыргызстан боюнча “Эл Аман” мамлекеттик дарыканаларында дары-дармектерге бирдиктүү баа базасы түзүлөт.

      «Көптөгөн лицензиясы жок башка жеке дарыканалар дары-дармектерди кымбат баада сатып, дарылардын жарактуулук мөөнөтүн сакташпайт, ал өз кезегинде адамдын ден соолугуна терс таасирин тийгизип, эч кандай пайдасы жок. Дарыканалар – коррупциялык схемалар менен күрөшүүнүн жолдорунун бири. Биз рейддерди жүргүзүп жатабыз, анын жыйынтыгында тиешелүү лицензиясы жок иштеп жаткан дарыканаларды аныктадык”,- деп билдирди саламаттык сактоо министри.

Ошондой эле ачылышка Жайыл районунун акими Т.Туркбаев, акимдин орун басары Рыскулбек уулу Нурмат, Чүй облусу боюнча саламаттыкты сактоо координатору Назарбек уулу Алмаз, ҮМБнын башчысы А.Кожобекова, аймактык оорукананын директору Б.Майканаев жана башкалар катышты.

      Мамлекеттик «Эл Аман» дарыканасынын филиалдары  ҮМБнын («Кызыл» поликлиникасы) имаратында жана Жайыл районунун аймактык ооруканасынын аймагында жайгашат.

       Расмий статистика боюнча Кара-Балта шаарында 52 миң 933 адам, Жайыл районунда 100 миңден ашуун адам жашайт. Кара-Балта шаарында Жайыл районунун ҮМБ («Кызыл» поликлиникасы), №2 ҮДТ жана Жайыл районунун аймактык ооруканасы иштейт. Жалпысынан шаар боюнча ар кандай профилдеги 40тан ашык саламаттыкты сактоо мекемелери бар.