Бардык рак ооруларынын болжол менен 40% ын алдын алууга болот жана коомчулуктун тамеки менен алкоголь – өзгөтүүгө мүмкүн болгон эки фактор экендиги тууралуу маалымдуулугун жогорулатуу өтө маанилүү. Спирт ичимдиктеринин жана тамеки чегүүнүн ден соолукка тийгизген тобокелчиликтери тууралуу маалыматтар зыяндуу продуктулардын таасирин азайтуу жана алардын колдонулушун чектөөгө багытталган ДССУ тарабынан сунушталган эффективдүү саясат менен толукталууга тийиш.

Рак ДССУнун Европа чөлкөмүндө ден соолукту ажыроонун жана өлүмдүн экинчи себеби болуп саналат. Аймакта жыл сайын 3,7 миллиондон ашык рак оорусу жана андан 1,9 миллиондон ашык өлүм катталат. Дүйнө жүзү боюнча 2018 -жылы рак 10 миллион адамдын өлүмүнө себеп болгон. Кийинки 20 жылдын ичинде рактын таралышы кеминде 60%га көбөйөт деп болжолдонууда.

Тамеки жана рак: тобокелдик тамеки чекпегендерге да коркунуч келтирет

Тамеки колдонуу дүйнөдө рактан каза болгондордун 25% ына жооп берет, ошондой эле өпкө рагынын башкы себеби болуп саналат. ДССУнун Европа регионунда, болжол менен 186 миллион адам (башкача айтканда, чоң кишилердин 26%) тамекини колдонушат, тамеки коомдук саламаттыктын олуттуу көйгөйү бойдон калууда. Эркектерде тамеки колдонуу трахея, бронх жана өпкө рагынын 92% менен байланышкан; аялдар үчүн бул көрсөткүч 62%ды түзөт.

Ичкиликти да, тамекини да колдонгон кишилер алкоголь же тамеки гана ичкендерге караганда ооз, мурун, кекиртек жана кызыл өңгөчтүн рагына 5 эсе көбүрөөк чалдыгышат. Алкоголду жана тамекини көп колдонгондор үчүн бул коркунуч 30 эсе жогору болушу мүмкүн.

Тамеки чеккендердин өпкө рагына чалдыгуу коркунучу тамеки чекпегендерге караганда 22 эсе жогору. Бирок, тамекини өзү колдонбогон, бирок тамеки түтүнүнө үйдө, жумушта же башка коомдук жайларда кабылган адамдар өпкө ооруларына, анын ичинде өпкө респиратордук ооруларына жана ракка чалдыгуу коркунучу жогору.

Бактыга жараша, өпкө рагынын көпчүлүк учурларын алдын алууга болот: эгерде тамеки чеккендер тамекини колдонууну токтотсо, 10 учурдун дээрлик 9унун алдын алууга болот. Тамекини таштоонун пайдасы дээрлик дароо сезилет. Тамекини таштагандан 20 мүнөт өткөндөн кийин, тамырдын согушу басаңдайт. Кан айлануу жана өпкө функциясы 2–12 жуманын ичинде жакшырат. 1-9 айдын ичинде жөтөл жана дем алуу акырындап жоголот. Тамекини таштагандан 10 жыл өткөндөн кийин өпкөнүн рагына чалдыгуу коркунучу тамеки чеккендерге караганда болжол менен эки эсе азаят.

Бул, албетте, рак коркунучунун факторлорун минималдаштыруу стратегияларынын арасында тамеки көзөмөлүн биринчи орунга коюу үчүн абдан ынанымдуу учур.

Алкоголь жана рак: керектөөнүн коопсуз деңгээли жок

Жакында ДССУнун Жугуштуу эмес оорулардын алдын алуу жана контролдоо боюнча Европа бюросу тарабынан жарыяланган маалымат бюллетенине ылайык, 2018 -жылы эле алкоголь жана рак региондо 180,000 рак оорусу жана 92,000 рагынан каза болгон.

Спирт ичимдиктеринин коопсуздугунун деңгээли жок, ичимдиктин түрүнө, анын сапатына жана баасына карабай - бардык жагдай ракты пайда кыла турган негизги компонент - бул спирттин өзү.

2018 -жылы алкоголдук ичимдиктер менен байланышкан бардык рактардын дээрлик 11% ы бир бөтөлкөдөн ашпаган сыра (500 мл), эки стакан шарап (200 мл) же 60 мл спирт ичимдиктерине байланыштуу болгон. Рак оорусуна чалдыгуу коркунучу эң биринчи грамм алкоголду колдонуу менен пайда болот жана ал керектөөнүн көбөйүшү менен көбөйөт.