Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаменти gogov.ru/news/887801 сайтынын маалыматына ылайык, дүйнөдө маймыл чечек оорусуна чалдыккан 3721 учур катталганын билдирди. Европада биринчи учурлар 2022-жылдын 7-майында Улуу Британияда катталган, ооруган адам Нигериядан келген. 20-майга карата вирус Европанын башка өлкөлөрүнө (Португалия, Испания, Швеция, Италия, Германия, Швеция, АКШ, Австралия жана Канада) дагы жайылды.

Жалпысынан маймыл чечек инфекциясы 48 өлкөдө катталып, 3721 учур катталган. Жайылуу ылдамдыгы бир нече контингенттерде жума сайын жогорулоодо.

Бүгүнкү күндө Кыргыз Республикасынын аймагында жана коңшу мамлекеттерде бул илдетке чалдыккандар катталган жок. Маймыл чечек оорусунун алдын алуу жана сактыкты жогорулатуу максатында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги тарабынан “Маймыл чечек оорусуна чалдыккандарды эпидемиологиялык көзөмөлдөө, иликтөө жана контакттарды издөө боюнча Убактылуу колдонмо” бекитилген, анда эпидемиологиялык жайсыз мамлекеттерден  келгендерди мамлекеттик чек араны кесип өтүүдө СКПдагы көзөмөлдү күчөтүү чаралары, оорулуу аныкталган учурда вирусологиялык лабораториялардын, инфекциялык бөлүмдөрдүн даярдыгы көрсөтүлгөн.

Медицина кызматкерлеринин арасында исиркектер жана температуранын кескин жогорулашы сыяктуу клиникалык көрүнүштөрдү аныктоодо дарыгерлердин кыраакылыгын жогорулатуу, ошондой эле иштерди иликтөө жана бейтаптар менен байланыш түзүү боюнча окуу семинарлары өткөрүлүүдө.

Маймыл чечеги – негизинен Борбордук жана Батыш Африканын тропикалык токойлуу аймактарында кездешүүчү жана кээде башка аймактарга ташылып келүүчү вирустук зооноздук оору.

Маймыл чечек оорусунун козгогучу - Poxviridae тукумундагы ортопоксвирустун тукумуна кирген маймыл чечек вирусу. Маймыл чечектин инкубациялык мезгили адатта 6-13 күндү түзөт, бирок 5 күндөн 21 күнгө чейин өзгөрүшү мүмкүн. Маймыл чечеги көбүнчө кемирүүчүлөр сыяктуу ылаңдаган жапайы жаныбарлардан, кан жана дене суюктуктары менен түздөн-түз тийгенде, чакканда же начар иштетилген этти колдонуудан жугат.

Адамдан адамга жугуу абадагы тамчылар, биологиялык суюктуктар, оорулуу адам колдонгон тиричилик буюмдары аркылуу мүмкүн, бирок инфекция оорулуу адам менен узак убакытка жакын байланышты талап кылат.

Негизги симптомдору:

- жогорку дене тап;

- чыйрыгуу;

- теридеги исиркектер.

-баш оору;

-булчуң оорусу;

-бел оорусу;

- лимфа бездери шишип кетүүсү

- чарчоо;

Алдын алуу:

Маймыл чечекти алдын алуунун негизги стратегиясы коркунуч факторлору жана вирустун таасирин чектөө чаралары жөнүндө маалымдуулукту жогорулатуу болуп саналат:

- оорулуу адам жана жаныбар менен байланышуудан качуу;

- кол гигиенасынын эрежелерин сактоо

- бейтаптар менен байланышта болгондо жеке коргонуу каражаттарын колдонуу.

2022-жылдын 23-июнунда ДССУ маймыл чечек оорусунун чыгуу коркунучун баалоо үчүн чукул комитетти чакырды. Буга байланыштуу www.who.int расмий сайты аркылуу ДССУнун расмий билдирүүлөрүнө көз салуу зарыл. ДССУ азырынча пандемия жарыялоо коркунучу жок экенин билдирди.

Кечээ, 2022-жылдын 23-июнунда Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинде Саламаттыкты сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков менен министрдин орун басары, республиканын башкы мамлекеттик санитардык дарыгери Бүбүжан Арыкбаеванын Кыргыз Республикасындагы Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун өлкөлүк кеңсесинин өкүлдөрү менен жумушчу жолугушуусу болуп өттү.

Жолугушуунун жүрүшүндө COVID-19га каршы эмдөө кампаниясынын жүрүшү боюнча маселелер талкууланды. Ошондой эле республикада адам папилломавирусуна каршы вакцинаны  киргизүү боюнча даярдык иш-чараларын уюштуруу жана өткөрүү жана ДССУнун маалыматы боюнча Тажикстан Республикасында кызамык оорусун каттоо маселелери талкууланды.

Талкуунун жыйынтыгында COVID-19га каршы эмдөө кампаниясынын коммуникациялык стратегиясын күчөтүү жана саламаттыкты сактоо уюмдары тарабынан кызамык жана кызамык боюнча эпидемиологиялык эскертүүнү күчөтүү сунушталды.

2022-жылдын 22-июнунда Саламаттыкты сактоо министрлигинде Саламаттыкты сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков менен Дүйнөлүк банктын өкүлдөрүнүн ортосунда «Натыйжаларга негизделген программа» (ННП) долбоорун ишке ашыруунун жүрүшү талкууланган онлайн жолугушуусу болуп өттү.

Жолугушууда тараптар КР Саламаттык сактоо министрлигинин 2022-жылга карата ННП программасын ишке ашыруу боюнча иш-чаралар планын ишке ашыруунун жүрүшүн, жыйынтыктарын, ошондой эле алдыга коюлган максаттарга жетүүдөгү көйгөйлөрдү талкуулашты.

Бул программаны ишке ашырууга жооптуу адистер долбоордун алдыга коюлган максаттарын ишке ашыруудагы кечеңдөөлөр COVID-19 пандемиясына байланыштуу болгонун, үстүбүздөгү жылдын май айында аймактарда көчмө жыйындар өткөрүлгөнүн, ал эми 2022-жылдын аягына чейин баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинде калкка көрсөтүлүүчү кызматтардын сапаты боюнча натыйжаларга жетишүү күтүлүп жатканын билдиришти.

Министрдин милдетин аткаруучу биринчи кезекте өнүктүрүү боюнча өнөктөштөргө колдоо көрсөткөндүгү үчүн ыраазычылык билдирип, индикаторлордун аткарылышынын абалы, санариптештирүү пландары, медициналык тейлөөнүн сапаты боюнча бөлүмдүн иши, МКП, КДП боюнча метологояны, медициналык кызмат көрсөтүүлөрдүн классификаторлорун иштеп чыгуу, БМСЖ деңгээлинде төлөм механизмдерин кайра карап чыгуу боюнча Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фондунун иши менен таанышып чыкканын белгиледи. «Бул программада кош бойлуу аялдарга медициналык жардам көрсөтүүнүн сапатын жогорулатуу, кант диабети менен ооругандарды азайтуу, дары-дармек менен камсыздоону жакшыртуу боюнча абдан жакшы максаттар коюлган. Андыктан КР Саламаттык сактоо министрлиги саламаттыкты сактоо тармагындагы бирдиктүү максаттарга жетүү үчүн бул маселенин аткарылышын такай көзөмөлүндө болот», - деди Жаркынбек Касымбеков.

Маалымат үчүн:

Бул программа 2019-2030-жылдарга саламаттыкты сактоону өнүктүрүүнүн “Дени сак адам – өнүккөн өлкө” программасынын алкагында ишке ашырылууда. Бул программанын артыкчылыктары болуп төмөнкүлөр саналат: баштапкы медициналык-санитардык жардамды (БМСЖ) жана калктын саламаттыгын жакшыртуу, саламаттыкты сактоо системасынын ар кандай элементтерин чыңдоо. ННП программасы максаттуу мамилени камсыз кылуу жана ийгиликке жетүү үчүн БМСЖ системасында кылдат тандалган бир катар багыттарды колдойт. Бул кош бойлуулуктун биринчи үч айлыгындаБМСЖнын саламаттык сактоо уюмдарында гликирленген гемоглобинге кан анализин жана заарадан бактериурияга анализ тапшырган кош бойлуу аялдардын пайызынын көбөйүшү; мамлекеттик баштапкы медициналык-санитардык жардам уюмдарында сунуш кылынган медициналык жардамды (жылына бир жолудан кем эмес гликирленген гемоглобинге кан анализи) алган 1 жана 2 типтеги кант диабети менен ооругандардын пайызынын өсүшү; Милдеттүү медициналык камсыздандыруунун кошумча дары-дармек программасынын алкагында артыкчылыктуу шарттарда (кант диабети, аз кандуулук жана гипертония) бейтаптарды дары-дармек менен камсыз кылууну жакшыртуу, төмөнкүлөр үчүн камсыздандыруу төлөнүүчү рецепттердин саны менен өлчөнөт: кандагы кантты көзөмөлдөөчү тест тилкелери; темир камтыган препараттар; гипертонияны дарылоо үчүн дары.

2022-жылдын 21-июнунда Саламаттыкты сактоо министринин орун басары Улан Садыков Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Улуттук фтизиатрия борборуна барды.

Улуттук фтизиатрия борборундагы (УФБ) референттик лабораториянын жана бөлүмдөрдүн ишмердүүлүгүнө санариптештирүүнү киргизүү процесси менен таанышты.

Улуттук фтизиатрия борборунун директору Абдулаат Кадыров USAIDдин “Кургак учукту айыктыруу” долбоорунун колдоосу менен иштелип чыккан медициналык маалыматтык системалар кургак учукка каршы ооруканалардын ишин бир топ жакшыртаарын, бул медицина кызматкерлеринин ишин жеңилдетип гана тим болбостон, эң негизгиси кургак учук менен ооругандарды диагностикалоо жана дарылоо, реалдуу маалыматтардын негизинде оперативдүү жана стратегиялык чечимдерди кабыл алууга жардам берип,сапатты да жакшыртаарын билдирди. Бардык маалыматтар персоналдаштырылган, коргоонун жогорку деңгээлине ээ жана «Тундук» ведомстволор аралык электрондук системасы аркылуу Мамлекеттик каттоо кызматынын, Социалдык фонддун жана Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фондунун маалымат базалары менен байланышкан.

«Учурда КР Саламаттыкты сактоо министрлиги санариптик чечимдерди киргизүү боюнча бир топ иштерди жүргүзүп жатат. Ал эми кургак учукка каршы кызматка медициналык маалыматтык системаларды киргизүү биринчи кезекте бейтаптар үчүн шарттарды түзүп, дарыгерлер менен медайымдардын ишин автоматташтырууга, бири-бири менен өз ара аракеттенүү үчүн алардын иштөө убактысын кыскартууга, ошондой эле кадимки кагаз жүгүртүүнү кыйла кыскартууга мүмкүндүк берет. Медициналык маалыматтык системаны өнүктүрүүдө техникалык колдоо көрсөткөн USAIDдин “Кургак учукту айыктыруу” долбооруна ыраазычылык билдиребиз”, -деди Улан Садыков.

Кечээ, 2022-жылдын 21-июнунда, Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинде министрдин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков менен Экономикалык кызматташтык жана өнүктүрүү боюнча Германия Федеративдуу Республикасынын Федералдык министрлигинин Кыргызстан боюнча бөлүмүнүн референти Дагмар Кренц айым жетектеген Германия делегациясынын жолугушуусу болуп өттү.

Жолугушууда тараптар Германия өнүктүрүү банкы тарабынан каржыланган перинаталдык борбордун, кургак учук ооруканасынын курулушунун жана 15 тез жардам унаасын ишке киргизүүнүн жүрүшүн талкуулашты.

Жолугушууда министрдин милдетин аткаруучу өнөктөштөрдү бул мекемелер КР Саламаттыкты сактоо министрлигинин гана эмес, КР Өкмөтүнүн да өзгөчө көзөмөлүндө экенине ишендирди. «Акыркы жумада биз сиздер менен онлайн режиминде интенсивдүү сүйлөшүүлөрдү жүргүзүп, бардык көйгөйлөрдү талкууладык. Кемчиликтер болбой койгон жок, азыр биз алардын баарын тез арада жөнгө салууга аракет кылып жатабыз. Перинаталдык борбордун ишке кириши менен биз эне жана баланы коргоо кызматын күчөтө алабыз. Сизге жана Германия Өкмөтүнө, ошондой эле биздин өнүктүрүү боюнча өнөктөштөрүбүзгө ыраазычылык билдирем, анткени саламаттыкты сактоо тутумуна көрсөткөн жардамыңар баа жеткис”, – деди Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков.

Сынактык комиссия Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин 2022-жылдын 26-майындагы №627 буйругу менен бекитилген Жобого ылайык, «Саламаттык сактоону башкаруу» квалификациясы боюнча пилоттук гранттык окутууга жарыяланган сынактын жыйынтыгын чыгарды.

Конкурстук тандоого катышуу үчүн 49 арыз түшкөн. 9 арыз ар кандай себептер менен сынакка катышуудан четтетилди: жетекчи кызматта тажрыйбасынын жетишсиздиги, документтердин толук пакетинин жоктугу (резюме, эссе ж.б.). “Саламаттыкты сактоону башкаруу” квалификациясы боюнча кесиптик кайра даярдоо үчүн окууга 40 угуучу чакырылды.

Тандалган угуучулардын тизмеси

ЭСКЕРТҮҮ:  Уюштуруучулар тандалган талапкерлер менен кошумча байланышат.

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги төмөнкү квалификациялык талаптарга ылайык Министрликтин ички резервине кабыл алуу үчүн ачык сынак жарыялайт:

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин борбордук аппаратынын административдик мамлекеттик жарандык кызмат орундарына квалификациялык талаптар:

Улук административдик мамлекеттик кызмат орундары үчүн:

1) Кыргыз Республикасынын Конституциясы;

2) "Жарандардын кайрылууларын кароонун тартиби жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы.

3) "Мамлекеттик мамлекеттик кызмат жана муниципалдык кызмат жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

4) "Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актылары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

5) "Коррупцияга каршы күрөшүү жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

6) Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2020-жылдын 3-мартындагы № 120 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасындагы иш кагаздарын жүргүзүү боюнча типтүү нускама.

Кенже административдик мамлекеттик кызмат орундары үчүн:

1) Кыргыз Республикасынын Конституциясы;

2) "Мамлекеттик жарандык кызмат жана муниципалдык кызмат жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

3) Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2020-жылдын 3-мартындагы № 120 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасындагы иш кагаздарын жүргүзүү боюнча типтүү нускама.

Улук административдик мамлекеттик кызмат орундарына квалификациялык талаптар:

1. Кесиптик билимдин деңгээли:

- жогорку билим: "саламаттык сактоо",

2. Эмгек стажы жана иш тажрыйбасы:

- мамлекеттик жана/же муниципалдык кызматта 1 жылдан кем эмес иш тажрыйбасы же тиешелүү кесиптик чөйрөдө 3 жылдан кем эмес эмгек стажы.

3. Кесиптик компетенциялар:

Билим:

1) "Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамы;

2) "Кыргыз Республикасындагы саламаттык сактоо уюмдары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

3) "Кыргыз Республикасында жарандардын ден соолугун коргоо жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

4) "Кыргыз Республикасындагы жарандарды медициналык камсыздандыруу жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

5) Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 28-октябрындагы №233 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Регламенти;

6) Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 15-ноябрындагы №249 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги жөнүндө жобо.

- кызматтык милдеттерин аткаруу үчүн зарыл болгон деңгээлде мамлекеттик жана расмий тилдерди билүү;

- компьютерди жана оргтехниканы, керектүү программалык продуктыларды колдоно билүү.

Көндүмдөр:

- Статистикалык маалыматтарды талдоо жана натыйжалуу чечимдерди кабыл алуу үчүн маалыматты иштеп чыгуу.

- Тест, графикалык жана электрондук жадыбал редакторлору менен иштөө.

- Файлдарды жана папкаларды түзүү жана алар менен иштөө (атын өзгөртүү, көчүрүү, жылдыруу, жок кылуу жана калыбына келтирүү).

- Тышкы перифериялык түзүлүштөрдү туташтыруу.

- Дисктеги мейкиндикти тазалоо (архивдөө).

- Компьютерде жана социалдык тармактарда иштөө: издөө, маалымат алмашуу жана сактоо) (Интернет, электрондук почта ж.б.):

- Электрондук каттарды алуу жана жөнөтүү.

- Ар кандай браузерлер менен иштөө.

- Оргтехника менен иштей билүү

- Көчүрмө аппараттар.

- Принтер.

- Сканер.

- Проектор же интерактивдүү доска.

- Факс.

Кенже административдик мамлекеттик кызмат орундарына квалификациялык талаптар:

1. Кесиптик билимдин деңгээли:

- жогорку билими: "саламаттык сактоо"; «Педагогикалык билим берүү» багыты боюнча филологиялык, педагогикалык билим; «гуманитардык илимдер» филология лингвистика, аймак таануу, юридикалык багыттары боюнча; «Экономика жана менеджмент» Экономика, логистика, Финансы жана кредит, Бухгалтердик эсеп, Анализ жана аудит, Менеджмент, Мамлекеттик жана муниципалдык башкаруу багыттары боюнча;

- мамлекеттик сатып алуулар боюнча окуудан өткөндүгү жөнүндө сертификаттын болушу (айрым кызматтар үчүн).

2. эмгек стажы жана иш тажрыйбасы:

- иш тажрыйбасына талап коюлбайт.

3. Кесиптик компетенциялар:

Билим:

1) "Кыргыз Республикасындагы саламаттык сактоо уюмдары жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

2) "Кыргыз Республикасында жарандардын ден соолугун коргоо жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамы;

3) Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 15-ноябрындагы №249 токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги жөнүндө жобо.

- кызматтык милдеттерин аткаруу үчүн зарыл болгон деңгээлде мамлекеттик жана расмий тилдерди билүү;

- компьютерди жана оргтехниканы, керектүү программалык продуктыларды колдоно билүү.

Көндүмдөр:

- Статистикалык маалыматтарды талдоо жана натыйжалуу чечимдерди кабыл алуу үчүн маалыматты иштеп чыгуу.

- Тест, графикалык жана электрондук жадыбал редакторлору менен иштөө.

- Файлдарды жана папкаларды түзүү жана алар менен иштөө (атын өзгөртүү, көчүрүү, жылдыруу, жок кылуу жана калыбына келтирүү).

- Тышкы перифериялык түзүлүштөрдү туташтыруу.

- Дисктеги мейкиндикти тазалоо (архивдөө) жөнүндө.

- Компьютерде жана социалдык тармактарда иштөө: издөө, маалымат алмашуу жана сактоо) (Интернет, электрондук почта ж.б.):

- Электрондук каттарды алуу жана жөнөтүү.

- Ар кандай браузерлер менен иштөө.

- Оргтехника менен иштей билүү

- Көчүрмө машиналар.

- Принтер.

- Сканер.

- Проектор же интерактивдүү доска.

- Факс.

Сынакка катышуу үчүн төмөнкү документтерди тапшыруу керек:

- жеке арыз;

- резюме (электрондук почтаны көрсөтүү менен), өмүр баяны (соттуулугу бар же жок экендиги жөнүндө маалыматтарды көрсөтүү менен);

– нотариус же акыркы иштеген жери боюнча күбөлөндүрүлгөн негизги жана кошумча билимин (бар болсо) тастыктаган документтердин көчүрмөлөрү;

- нотариалдык күбөлөндүрүлгөн же акыркы иштеген жери боюнча эмгек китепчесинин көчүрмөсү (эмгек стажы бар болсо);

– илимий даражаны жана илимий наамды ыйгаруу жөнүндө документтердин көчүрмөлөрү (бар болсо);

- аскердик билеттин көчүрмөсү;

- паспорттун көчүрмөсү.

Бардык документтер Делого тиркелип, министрликтин www.med.kg сайтында жарыяланган күндөн тартып 10 календардык күндүн ичинде (2022-жыл 29-июнга чейин) Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Кадрлар жана медициналык билим берүү башкармалыгына тапшырылууга тийиш. 

Сурап ​​билуу телефону: +996 312 660548.

Эскертүү: Талаптарга жооп берген катышуучулар сынакка катышууга чакырылат. Байланыш телефон номерлери жана электрондук почталар көрсөтүлүшү керек.

Бишкек, Кыргызстан – Дүйнөлүк Саламаттыкты сактоо Уюмунун (ДССУ) Кыргызстандагы Өкүлчүлүгү Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине жана анын ведомстволоруна Европа Биримдигинин каржылык колдоосу менен негизги саламаттыкты сактоо кызматтарынын үзгүлтүксүздүгүн камсыздоо жаатында техникалык колдоо көрсөттү. Бул иш-чаранын максаты баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинде негизги кызматтардын үзгүлтүксүздүгүн камсыздоо болуп саналат.

ДССУ үй-бүлөлүк дарыгерлерге күн сайын бейтаптын үйүнө барып кароо жана үй-бүлө мүчөлөрүнө баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинде негизги кызматтарды көрсөтүү үчүн 190 сумка сатып алды. Сумкалар кан басымын, кандагы глюкозаны, гемоглобинди жана зааранын негизги анализдерин өлчөө үчүн керектүү медициналык жабдууларды камтыйт. Пульсоксиметр, термометр, жгут, фонарлар жана кош бойлуулар үчүн стетоскоптор дарыгерлерге күнүмдүк акушердик жана педиатриялык кызматтарды көрсөтүүгө жардам берет. Кошумчалай кетсек, сумкалардын ичинде кош бойлуу аялдардагы түйүлдүктүн жүрөгүнүн кагышын аныктоо жана каттоо үчүн мобилдик КТГ аппараты бар. Сумкалар бейтаптардын үйүнө барууда алып жүрүүгө, ошондой эле Үй-бүлөлүк дарыгерлер борборлоруна кайрылган бейтаптарды тейлөөгө абдан ыңгайлуу. Сумкалар пилоттук демилге катары Чүй облусундагы үй-бүлөлүк дарыгерлерге таратылды.

Сумкалардан тышкары, 6 Үй-бүлөлүк дарыгерлер борборуна аз кандуулук менен ооруган бейтаптардын жана өзгөчө кырдаалдарда кандагы гемоглобинди тез аныктоочу жана “Hemoque” кан анализаторлору берилет.

«Үй-бүлөлүк дарыгерлердин сумкалары жана “Hemoque” жабдыктары менен камсыз кылуу баштапкы медициналык-санитардык жардамдын жеткиликтүүлүгүн гана жакшыртпастан, ошондой эле баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинде жардамдын сапатын бир топ жакшыртаарын кубануу менен белгилейбиз. Дарыгерлер бейтаптарга барганда өздөрүн ишенимдүү сезишет жана бардык курактагы үй-бүлө мүчөлөрүнө сапаттуу жана ар тараптуу жардам көрсөтө алышат. Бейтаптардын канааттануусу жана саламаттыкты сактоого болгон ишеними да жакшырат, - дейт ДССУнун Кыргызстандагы өкүлү Назира Артыкова. - Бул демилге дагы эле пилоттук. Эки айдын ичинде биз дарыгерлердин маалыматын топтоп, берилген жабдыктар жана сарпталуучу материалдар пайдалуу болгон-болбогону боюнча пикирлерди чогултабыз”.

«ДССУнун Евробиримдиктин каржылык жардамы менен үзгүлтүксүз колдоосу, биринчи кезекте, жергиликтүү үй-бүлөлүк дарыгерлерди колдоого жана шыктандырууга, ошондой эле үзгүлтүксүз негизги медициналык кызматтарды көрсөтүүнүн сапатын жана жеткиликтүүлүгүн жогорулатууга жардам берет», - деп белгиледи саламаттыкты сактоо министринин орун басары Улан Садыков.

***

Маалымат үчүн: ДССУ 2020–2021-жылдары баштапкы медициналык-санитардык жардам деңгээлинде негизги медициналык кызматтарды үзгүлтүксүз көрсөтүүнүн алкагында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигин астма, гипертония жана диабет үчүн керектүү дары-дармектер менен өлкө боюнча камсыз кылуу аркылуу колдоого алды. Мындан тышкары, ар бир кант диабети менен ооруган бейтапка 500 тест тилкеси бар жеке глюкометр берилди. Үй-бүлөлүк дарыгерлер пульсоксиметрлер, жеке коргонуу каражаттары жана башка медициналык буюмдар менен камсыздалды. Балдарды эмдөө кызматын үзгүлтүксүз көрсөтүү үчүн Кыргызстандын бардык аймактарында 55 мобилдүү эмдөө бригадалары түзүлдү. Медициналык кызматкерлерге кесиптик жактан өзүн жоготуунун алдын алуу үчүн психологиялык жардам жана психологиялык колдоо көрсөтүлөт.

Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму бул иш-чараны Европа Биримдиги (ЕБ) жана ДССУнун Европалык Регионалдык бюросу тарабынан каржыланган Борбордук Азиядагы Кризиске жооп берүү (CACCR) программасынын алкагында уюштурду. Бул долбоор Казакстан, Кыргызстан жана Түркмөнстанды камтыйт жана бул өлкөлөрдө COVID-19 пандемиясынын алдын алуу, аныктоо жана ага каршы аракеттенүү максатында иштелип чыккан.

    2022-жылдын 16-июнунда Саламаттыкты сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков Германия өнүктүрүү банкынын каражатына курулуп жаткан Республикалык перинаталдык борбордун жаңы имаратын пайдаланууга берүү боюнча жыйын өткөрдү.

       Жыйынга бардык кызыкдар тараптар: Саламаттыкты сактоо министрлигинин адистери, курулуш боюнча башкы өкүлдөрү, эл аралык консультант жана Германия өнүктүрүү банкынын өкүлдөрү катышты.

      Бардык тараптардын пикирин угуп, министрдин милдетин аткаруучу бул маселе министрлер кабинетинин жана Саламаттыкты сактоо министрлигинин жетекчилигинин өзгөчө көзөмөлүндө экенин, ошондуктан ушундай борборлорду Ош жана Талас шаарларында куруу ишти баштоо жана эне жана балага медициналык жардамдын сапатын жогорулатуу үчүн бул борборду тез арада ишке киргизүү зарылдыгын белгиледи.

     Имараттын курулушу бүттү, бирок кабыл алуу бөлүмүн куруу жана тышкы тармактарды орнотуу, керектүү медициналык жана медициналык эмес жабдууларды сатып алуу маселелери бар.

    Министрдин милдетин аткаруучу бардык тиешелүү түзүмдүк бөлүмдөргө жана адистерге коюлган бардык милдеттерди тез арада карап чыгып, тиешелүү чечим кабыл алуу жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтү менен макулдашуу үчүн зарыл болгон документтерди тапшырууну тапшырды.

Бүгүн, 16-июнда Саламаттыкты сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков Корея эл аралык кызматташтык агенттигинин (KOICA) Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгүнүн башчысы Ли Жонгсу мырза менен жолугушту.

Жолугушууда KOICAнын Кыргыз Республикасындагы Өкүлчүлүгүнүн директору Ли Жонгсу белгилегендей: «Корея өкмөтү Өнүктүрүү боюнча расмий жардамдын алкагында кызматташуунун артыкчылыктуу өнөктөштөрүнүн бири катары Кыргызстанды тандап алды жана кызматташтыктын 4 негизги секторун, анын ичинде саламаттыкты сактоо жана гигиенаны тандап алды. Ушуга байланыштуу KOICA Кыргызстандын элинин ден соолугун жана гигиенасын жакшыртуу, анын ичинде COVID-19га каршы аракеттенүү максатында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги менен кызматташууну кеңейтүүгө ниеттенүүдө».

Министрдин милдетин аткаруучу KOICA агенттигине саламаттыкты сактоо тармагына көрсөтүлгөн техникалык жардам үчүн ыраазычылык билдирди. «Кореянын Эл аралык кызматташтык боюнча агенттиги биздин системабызды ар дайым колдойт, өткөн күнү 1,9 миллион сомго «118 ыкчам байланыш» кызматы үчүн жаңы жабдууларды алдык, COVID-19 пандемиясы учурунда жардам көрсөтүлдү ж.б. Биз мындан ары да эки тараптуу жемиштүү кызматташууну чыдамсыздык менен күтөбүз”, - деди Саламаттыкты сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков. 

Жолугушуунун жыйынтыгында министрдин милдетин аткаруучу тиешелүү адистерге KOICA өкүлдөрү менен биргеликте тез арада кызматташуу багыттарын иштеп чыгууну тапшырды.

          Жаңы окуу жылында Кыргызстанда медайымдык иш адистерин даярдоо боюнча жаңы эксперименталдык программа ишке киргизилет жана ал медициналык айымдарды бюджеттик жана контракттык негизде даярдап жатышкан 4 пилоттук, тагыраак айтканда Бишкек, Нарын, Токмок жана Өзгөн медициналык колледждери өңдүү кучагына камтыйт. 

          Үстүбүздөгү жылдын 10-июнунда Бишкек шаарында «КРдагы медициналык билим берүүнү реформалоо»  аттуу Швейцария долбоорунун колдоосу менен «Кыргызстандагы медайымдарга сапаттуу билим берүү» аталышындагы пресс-кафе өткөрүлүп, ага республикалык ММКлар, КР Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Медициналык жардам жана дары саясаты башкармалыгынын башкы адиси Гүлназ Ажымамбетова, КР Билим берүү министрлигинин Жогорку жана орто кесиптик билим берүү башкармалыгынын башкы адиси Төлөсбай Абылкасымовдор, «КРдагы медициналык билим берүүнү реформалоо» аттуу Швейцария долбоорунун (MER долбоору) өкүлдөрү, КРнын медайымдык иш жана медициналык колледждер ассоциациялары катышкан. 

          Пресс-кафенин катышуучулары Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2019-2030-жылдарга калктын ден соолугун сактоо жана саламаттык сактоо системасын өнүктүрүү боюнча "Ден соолугу чың адам - өнүккөн өлкө" Программасынынын   айрым пункттарын жүзөгө ашыруу максатында медициналык билим берүүгө өзгөртүүлөрдү киргизүү чечими кабыл алынгандыгы тууралуу кабардар болушкан. Белгилей кетчү нерсе, Программанын жогоруда аты аталган пункттарында медайымдык билим берүүнү саламаттык сактоонун жаңы талаптарына жана муктаждыктарына ылайык реформалоо караштырылган. 

Кыргыз Республикасынын медициналык колледждеринде медайымдарды даярдооонун учурдагы абалына жүргүзүлгөн дыкат иликтөөнүн жүрүшүндө төмөнкүлөр аныкталды: 

• бүгүнкү күнү медайымдарды даярдоо деңгээли эл аралык деңгээлдеги «медайымдын ассистентинин» деңгээлине жооп берет; 
• студенттердин практика өтүүсү үчүн караштырылган кредиттердин саны практикалык көндүмдөрдү кабыл алууга жана бышыктоого жетишсиз; 
• адистердин кесиптик компетенциясынын деңгээлин аныктоо үчүн бүтүрүүчүлөрдү кабыл алуу жана медайымдарды аттестациялоо системасы жок;
• билим берүү мекемелеринин бүтүрүүчүлөрүн ишке орноштуруу боюнча көйгөй кадрдык потенциалдык пландоо жана бөлүштүрүүнүн чала иштелип чыккан пландоо системасы менен байланыштуу.

Окуу программасы медайымдык иш адиси, Словения университетинин профессору Бригита Скела Савичтин көрсөткөн эксперттик колдоосу алдында толугу менен жергиликтүү жумушчу топ тарабынан кайрадан каралып чыккан. Баардык окуу сааттарынын 50% практикалык иштерге арналат жана студенттер чыныгы клиникалык процесстерге тартылышат. Белгилей кетчү нерсе, буга чейин мейли жогорку жана орто билим берүүдө болсун азыркы окуу программасында бул өңдүү жаңычылдыкты жолуктура албайбыз. Окуу процессинин мөөнөтү ошол бойдон калган, тагыраак айтканда ал толук үч академиялык жылды түзөт. 

Азыркы этапта, пилоттук программанын катышуучуларын тандоодон сырткары «Медайымык иш» адистиги боюнча эксперименталдык профессионалдык билим берүү программасы  иштелип чыкккан. 

Артыкчылыктары 

1. «Саламаттыкты сактоодогу гигиена жана ден-соолукка байланыштуу инфекциялар», «Теориялар, концепциялар жана медайымдык иш жөнүндө илим»,  «Медайымдык процесс жана документация»,  «Тамак-аш жана диетология»,  «Сапат жана саламаттык сактоодогу бейтаптардын коопсуздугу» ж.б. ушул өңдүү жаңы предметтер киргизилди. 
2. Клиникалык практиканын сааттары кыйла көбөйтүлдү, бул өз кезегинде студенттерге медайымдык кийлигишүүлөрдү аткаруу боюнча көндүмдөрдүн үстүндө иштөөсүнө шарт түзөт. Белгилей кетчү нерсе, аларга иш үстүндө жүрүшкөн медайымдар насаатчылык кылышат. 
3. Клиникалык насаатчылыкты өнүктүрүү мүмкүнчүлүгү пайда болууда.
4.  Практик медайымдар окуу процессине насаатчы жана айрым дисциплиналар боюнча окутуучу жана клиникалык насаатчы катары тартылат.
5.  Кредиттердин жалпы саны өзгөргөн жок, бул студенттер менен алардын үй-бүлөлөрүнө, ошондой эле окуу процессинин узактыгына каржылык кесепетин тийгизбейт. 
6. Кыскартылган предметтердин эсебинен клиникалык практикаларга тиешелүү сааттар көбөйтүлдү. 

Айырмачылыгы 

1. Жалпы билим берүүчү предметтер кыскарган
2. Эксперименталдык программанын максаты болуп профессионалдык блокту жана клиникалык практикаларды күчөтүү саналат. 

Маалымат үчүн:

          Медайымдык иш адистери тарабынан жүргүзүлүүчү иштин негизги максаты – бул бейтаптарга жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнө коопсуз, квалификациялуу,  этикалык нормаларга жооп берүүчү медайымдык жардам көрсөтүү; медициналык алдын алуу, үй-бүлөнү пландоо, калктын саламаттыгын сактоо маселелери боюнча окутуу жана консультация берүү боюнча иш-чараларды өткөрүү болуп саналат. 

          Кыргызстанда 25 миңден ашуун медайымдык иш адистери улуттук саламаттык сактоо системасынын ар кыл баскычтарында кызмат кылуу менен өтө кеңири ролдорду жана милдеттерди аркалашат. Башкача айтканда, алар бүгүн калкты саламаттык сактоо жаатындагы, айрыкча баштапкы медициналык-санитардык жардам системасындагы кызматтар менен камсыздоодо маанилүү ролду ойношот жана айрым учурларда үй-бүлөлүк дарыгерлердин тартыштыгын компенсациялашат. 

          Кыргыз Республикасынын Электрондук саламаттык сактоо борборунун маалыматы боюнча 2020-жылы медайымдык персонал менен камсыз болуу баштапкы деңгээлде – 96,5%, стационардык деңгээлде – 95,3%ды түзгөн. Айлык акынын аздыгына жана эмгектик начар шарттарына байланыштуу кадрлардын жумуш таштап кетүүсү көп кездешет. 

          Республика боюнча 27 билим берүү мекемесинде (26 колледж жана 1 училища) орто медициналык жана фармацевттик билимдүү адистерди даярдоо иштери жүргүзүлөт, алардын ичинен 14 медициналык колледж жана 1 медициналык училища мамлекеттик, ал эми клаган 12 медициналык колледж жеке менчик болуп саналат. 

          Республика боюнча бүтүндөй медициналык колледждердин бүтүрүүчүлөрү (2010-жылы – бардыгы: 3 542 адам, 2020-жылы – 6 052 адам). 

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги өз ишин 2019-2030-жылдарга карата «Дени сак адам - ​​өнүккөн өлкө» саламаттыкты сактоону өнүктүрүү программасынын алкагында жүргүзүүдө. Бул программанын артыкчылыктары болуп төмөнкүлөр саналат: баштапкы медициналык-санитардык жардамды (мындан ары - БМСЖ) жана калктын саламаттыгын жакшыртуу, саламаттыкты сактоо системасынын ар кандай элементтерин чыңдоо. Анын инструменттеринин бири - баштапкы медициналык жардамдын сапатын жогорулатуу программасы (ННП, натыйжаларга негизделген программа).

Саламаттыкты сактоо министрлигинде медициналык жардамдын сапатын жогорулатуу боюнча бөлүм түзүлүп, ал Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин ННП программасын ишке ашыруу боюнча 2022-жылга карата иш-чаралар планын ишке ашырууну камсыз кылуу максатында 2022-жылдын 25-нен 27- майга чейин мамлекеттик саламаттык сактоо уюмдарынын (Жалпы дарыгерлик практика борборлорунун) жетекчилери үчүн ННП программасын ишке ашыруунун максаттарын, милдеттерин жана механизмдерин түшүндүрүү боюнча көчмө семинар өткөрүлдү.

Тренингге Баткен, Жалал-Абад жана Ош облустарынын саламаттыкты сактоо уюмдарынын өкүлдөрү катышты. Саламаттыкты сактоо уюмдарынын жетекчилери индикаторлордун аткарылышынын абалы, ЭССБнын пландары, медициналык кызмат көрсөтүүнүн сапаты боюнча бөлүмдүн иши, Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фондунун МКПнын методологиясын иштеп чыгуу, ММК КДП, медициналык кызматтардын классификаторлорун иштеп чыгуу, БМСЖ деңгээлинде төлөм механизмдерин кайра карап чыгуу боюнча маалымат алышты. Ошондой эле жетекчилерге КР Саламаттык сактоо министрлигинин кызматкерлери тарабынан жүргүзүлгөн мониторингдин жүрүшүндө аныкталган каталар да айтылды.

Саламаттыкты сактоо уюмдарынын жетекчилеринен көптөгөн суроолор жана сунуштар айтылды. Бардык катышуучулар мындай жолугушуулар, талкуулар саламаттык сактоо системасындагы жалпы максаттарга жетүү мүмкүнчүлүгүн жогорулатат деген тыянакка келишти.

ННП программасы учурда даректүү мамилени камсыз кылуу жана ийгиликке жетүү үчүн эң жакшы мүмкүнчүлүккө жетүүгө бүтүндөй саламаттыкты сактоо секторун кеңири колдоодон БМСЖ системасындагы кылдаттык менен тандалган бир катар тармактарга өтүп жатат.

ННП программасын өнүктүрүү максаттары болуп төмөнкүлөр саналат:

1. Кош бойлуулуктун алгачкы үч айлыгында БМСЖнын саламаттык сактоо уюмдарында гликогемоглобинге кан анализинен жана заарадан бактериурияга анализ тапшырган кош бойлуу аялдардын пайызынын өсүшү;

2. БМСЖ денгээлиндеги мамлекеттик саламаттык сактоо уюмдарында сунуш кылынган медициналык жардамды (жылына бир жолудан кем эмес гликогемоглобинге кан анализи) алган кант диабетинин 1 жана 2-тиби менен ооругандардын пайызын жогорулатуу;

3. Милдеттүү медициналык камсыздандыруунун Кошумча дары-дармек программасы боюнча артыкчылыктуу абалы (кант диабети, аз кандуулук жана гипертония) менен ооруган бейтаптарды дары-дармек менен камсыз кылууну жакшыртуу, төмөнкүлөр үчүн камсыздандыруу төлөнүүчү рецепттердин саны менен өлчөнөт: кандагы кантты көзөмөлдөөчү тест тилкелери; темир камтыган препараттар; гипертонияны дарылоо үчүн дары.

2022-жылдын 14-июнунда Республикалык кан борбору Кыргызстандын Улуттук Кызыл жарым Ай Коому менен биргеликте Бишкек шаарынын мэриясынын колдоосу менен «Азия Молл» соода борборунда ыктыярдуу донордук канды чогултуу боюнча масштабдуу акция өткөрдү.   

 Бүткүл дүйнөлүк кан донорлор күнүнүн быйылкы урааны: «Кан тапшыруу – тилектештик актысы. Донор болуп, өмүрдү сактап калыңыз».

      Жыл сайын 14-июнда Бүткүл дүйнөлүк кан донорлорунун күнү белгиленет. Бул дата төмөнкү максаттарда белгиленет:

• коопсуз кан жана кандын компоненттеринин куюу зарылчылыгы жөнүндө калктын маалымдуулугун жогорулатуу;
• шаардын саламаттык сактоо уюмдарын кандын компоненттери менен үзгүлтүксүз камсыз кылуу үчүн акысыз кан тапшырган ыктыярчылардын эң маанилүү салымын белгилөө;
• ыктыярдуу кан тапшыруу программаларын күчөтүү жана кеңейтүү боюнча улуттук кан кызматтарынын аракеттерин колдоо.

    Калктын кеңири жана активдүү катышуусун камсыз кылган эффективдүү кан тапшыруу программасынын болушу,  канга муктаждык кескин өскөндө же кандын нормалдуу иштешинин абалы бузулганда, тынчтык мезгилде да, өзгөчө кырдаалдарда жана табигый кырсыктарда да өз убагында керектүү кан куюу жүргүзүүгө мүмкүндүк берет.

Бүткүл дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун сунушу боюнча 1000 адамга донордук кандын минималдуу-оптималдуу көлөмүн камсыз кылуу үчүн 40ка чейин донор болушу керек, ал эми бизде Кыргызстанда 5,5 гана донор туура келет.

Коомдук биримдикти колдоо жана тилектештик маданиятын бекемдөө үчүн ар бирибиз ыктыярдуу кан nапшыруунун маанисин толук түшүнүшүбүз керек. Биз өзүбүз салым кошуу менен гана татыктуу жана дени сак коомдо жашай алабыз.

Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаменти сасык тумоо, КРВИ жана коронавирустук инфекцияга чалдыгуу боюнча жума сайын мониторинг жүргүзөт.

Алсак, 2022-жылдын 23-жумасынын оперативдүү маалыматы боюнча өткөн жумага (22-жума 3300 учурга) салыштырмалуу курч респиратордук вирустук инфекциялардын 3404 учуру (06.06.дан 12. 06.22ге чейин) катталган. Курч респиратордук вирустук инфекцияларга чалдыгуу – 1%га, ал эми 2021-жылдын ушул эле жумасына салыштырмалуу –1,3%га жогору (2021-жылдын 23 аптасы – 2633 учур катталган). Бардык оорулардын 77%ы 14 жашка чейинки балдар (2616 учур).

Курч респиратордук вирустук инфекциялардын учурлары туруксуз аба ырайынан (37 градуска чейин жана андан жогору ысыктан, кескин сууктан) пайда болушу мүмкүн, бул организмдин коргонуу жөндөмдүүлүгүнүн төмөндөшүнө алып келет жана оорунун өсүшүнө өбөлгө түзөт. Ошол эле учурда курч респиратордук инфекцияга чалдыккан чон адамдар ооруну басып жүрүп өткөрүшөт да, санитардые эрежелерди сактабагандыктан үйдөгү балдарына жуктурушат. Лабораториялык маалыматтарга ылайык, курч респиратордук вирустук инфекцияларга чалдыгуу республикада жыл сайын катталуучу РС инфекциясы, парагрипп, метапневмовирустар жана аденовирустар сыяктуу кеңири таралган курч вирустук инфекциялардан келип чыгууда», - деди Жугуштуу, паразитардык ооруларды алдын алуу жана көзөмөлдөө бөлүмүнүн жетекчиси Динара Оторбаева.

Бүгүнкү күндө өлкөдө жүргүзүлгөн мониторингге ылайык, коронавирус инфекциясы боюнча эпидемиологиялык абалды турукташтыруу тенденциясы байкалууда. Республикада саналуу гана учурлар катталган, алар жеңил жана симптомсуз формада өтүүдө. Өткөн жумада (23-жума, 06.06.2022-жылдан 13.06.2022-жылга чейин) Бишкек шаарында, Чүй жана Ош облустарында COVID-19 боюнча 12 ыкчам билдирүү келип түшкөн, алардын арасында ооруканага жаткырылгандар жок. Башка аймактарда COVID-19 учуру катталган жок.

Жалпысынан 201 016 учур катталып, анын ичинен 139 936 учур лабораториялык, 61 080 учур клиникалык жана эпидемиологиялык тастыкталган.

COVID-19дан каза болгондор катталган жок.

КРВИ, сасык тумоо, коронавирус инфекциясы сыяктуу респиратордук инфекциялардын алдын алуу үчүн сиз жөнөкөй эрежелерди сакташыңыз керек, мисалы:

- маска режимин жана социалдык аралыкты сактоо;

- дем алуу органдарынын гигиенасын сактоо - жөтөлгөндө жана чүчкүргөндө оозду жана мурунду жабуу;

- өзүн жаман сезген, дене табы көтөрүлгөн жана башка сасык тумоого окшош белгилери бар адамдарды өз убагында изоляциялоо;

- санитардык-гигиеналык иш-чараларды (колдун гигиенасы, жайларды үзгүлтүксүз желдетүү, нымдуу тазалоо ж.б.) сактоо.

КР Саламаттык сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков жана министрдин орун басары Улан Садыков Чүй облустук бириккен ооруканасына барышты.

Ооруканага болгон иш сапарда алар Чүй облустук ооруканасынын хирургия бөлүмүнүн башчысы, профессор, Кыргыз Республикасынын Баатыры Эрнст Акрамов менен жолугуп, баарлашып, ден соолугунан кабар алышты.

Андан соң кардиология, хирургия №1, 2, терапия жана неврология бөлүмдөрүн текшерип, кызматкерлер менен баарлашып, орун алган көйгөйлөрдү угушту. Ошондой эле оорукананын аймагын көрктөндүрүү иштери менен да таанышышты.

Башкы дарыгер Алмаз Назарбек уулу оорукананын имараттарынын бирине капиталдык оңдоодон өткөрүү үчүн 2,8 миллион сомго тендер өтүп жатканын, 5-6 миллион сомго медициналык жабдууларды алуу иштери жүрүп жатканын белгиледи. Бирок ал оорукананын имаратын капиталдык оңдоодон өткөрүү, ошондой эле жогорку технологиялык операцияларды жүргүзүү үчүн жабдууларды сатып алуу зарылдыгын белгиледи.

Министрдин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков иш сапардын жыйынтыгында республикада азыркы убакта талапка жооп бербеген бир катар саламаттык сактоо уюмдары бар экенин айтып, ошол себептен КР Саламаттык сактоо министрлиги учурда Министрлер Кабинетинин тапшырмасы боюнча жаңы көп тармактуу клиникаларды куруу долбоорлорунун үстүндө иштеп жатканын, анда медицина кызматкерлеринин ишине жана оорулууларды дарылоо учун бардык шарттар түзүлөрүн белгиледи. Ал ошондой эле республиканын калкынын жашоо сапатын жакшыртуу жана ден соолугун сактоо максатында жасалып жаткан иштер үчүн коллективге ыраазычылык билдирди.

Саламаттыкты сактоо министрлиги бирдиктүү “iMed” мобилдик тиркемесин ишке киргизди

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги «Санарип MED» санариптик саламаттыкты сактоону өнүктүрүүнүн максаттуу моделин ишке ашыруунун алкагында «iMed» мобилдик тиркемесин ишке киргизди. iMed мобилдик тиркемеси Кыргыз Республикасынын жарандарына кызматтарды аралыктан пайдалануу жана медициналык документтерди бирдиктүү тиркеме аркылуу алуу мүмкүнчүлүгүн берүү үчүн Электрондук Саламаттыкты сактоо борбору тарабынан иштелип чыккан. Учурда мобилдик тиркемеде төмөнкү функциялар бар:

1. COVID-19га каршы эмдөө сертификатын алуу;

2. Лабораториялык изилдөөлөрдүн натыйжаларын алуу (COVID-19 жана башка анализдер үчүн);

3. Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Telegram ботун колдонуу;

4. «Оорулардын эл аралык классификациясы» медициналык адистер үчүн колдонмо;

5. Бирдиктүү идентификациялык система аркылуу авторизациялоо аркылуу Санариптик ден соолук профилине жеке жетүү мүмкүнчүлүгүн алуу (булуттун негизиндеги цифралык кол тамгасы бар жарандар үчүн).

«Мобилдик тиркемени ишке киргизүү саламаттыкты сактоо тармагындагы санариптик трансформациянын кезектеги кадамы болуп саналат. Санариптик саламаттыкты сактоонун максаттуу моделинин алкагында биздин милдет – пациенттин айланасында кызматтарды түзүү жана мобилдик тиркеме бул жагынан бизге жардам берет”, - деп түшүндүрдү Электрондук ден соолук борборунун директору Тимур Алхожоев «iMed» мобилдик тиркемесин ишке киргизүү.

Учурда мобилдик тиркемени Android колдонуучулары жүктөп алуу үчүн жеткиликтүү, ал үчүн смартфонуңуздан Google Play'ди ачып, IMed KGди таап же https://play.google.com/store/apps/details... шилтемеси аркылуу өтүшүңүз керек.

10-июнда Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков Женева университетинин дарыгер-токсикологу, фармакологу Али Эльмастри менен жолугушту. Дарыгер "Чек арасыз дарыгерлер" эл аралык медициналык гуманитардык уюму (MSF) тарабынан чакырылган.

Жолугушуунун жүрүшүндө тараптар токсикология жана терапия маселелерин талкуулашты, ошондой эле тез жардам ооруканасынын токсикология бөлүмүнө, «Профилактикалык медицина» бейөкмөт уюмуна жана Даниярова С.Б. атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык кайра даярдоо институтуна баруу мүмкүнчүлүгүн талкуулашты. 

Министрдин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков «Чек арасыз дарыгерлер» уюмунун саламаттыкты сактоо тармагына көрсөткөн жардамын жогору баалай турганын белгилеп, мындан ары да жемиштүү кызматташууга ниетин билдирди.

Кыргызстандагы Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун өлкөлүк кеңсеси «Манас» эл аралык аэропортунда толук масштабдуу талаа машыгууларын уюштурууда Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине жана анын түзүмдүк бөлүмдөрүнө Европа Биримдигинин каржылык колдоосу менен техникалык колдоо көрсөттү. Машыгуунун максаты коомдук саламаттык сактоо жаатында өзгөчө кырдаалга алып келген жугуштуу ооруларды аныктоодо жана ооруга шектенүү жаралган учурдагы оперативдүү планды иш жүзүндө баалоо болуп саналат. Машыгуунун сценарийи төрт этапты камтыган: конууга чейинки 30 мүнөттүк моделдөөчү мезгил, учакты кондуруу жана токтотуу, бейтаптарды башкаруу жана жүргүнчүлөрдү текшерүү. Машыгуунун жүрүшүндө катышуучулар бекитилген жол-жоболор боюнча стандарттуу иш-чараларды жана жугуштуу оорулар чыккан учурда чара көрүү үчүн зарыл болгон иш жүзүндөгү тапшырмаларды аткарышты.

«Кыргызстанда имитациялык машыгууларды өткөрүү салтка айланып баратканын канааттануу менен белгилейбиз. Мындай имитациялык машыгуулар өзгөчө кырдаалдарга даярдыктын маанилүү жана ажырагыс бөлүгү болуп саналат. Алардын милдети – өрчүп бара жаткан өзгөчө кырдаалдын имитациясын түзүү аркылуу учурдагы мүмкүнчүлүктөргө мониторинг жана баалоо жүргүзүүнү иштеп чыгуу же жүргүзүү болуп эсептелет», - деп белгиледи өз сөзүндө Кыргызстандагы ДССУнун өлкөлүк кеңсесинин өкүлү жана башчысы Назира Артыкова. «Алар адамдарга өз ролдорун жана милдеттерин иш жүзүндө көрсөтүүгө жана имитацияланган өзгөчө кырдаал учурунда тажрыйба алууга мүмкүнчүлүк берүү менен, өзгөчө кырдаалдарга чейин чара көрүү мүмкүнчүлүктөрүндөгү кемтиктерди аныктоого жана алардын ордун толтурууга жардам берет. Бүгүнкү машыгуу кайсы жерде көйгөйлөр жаралышы мүмкүн экенин жана биздин өлкөнүн шартында кандай өркүндөтүүлөр жана жакшыртуулар зарыл экенин түшүнүүгө жардам берди».

 «COVID-19 илдети биздин чара көрүү системабыз алсыз экенин, биз келечектеги пандемияга жана коомдук саламаттык сактоо жаатындагы коркунучтарга даярданууну улантышыбыз керек экендигин көрсөттү. Биз бардыгынын коопсуздугун камсыз кылмайынча эч ким коопсуз боло албайт. Ал эми мындай имитациялык машыгуулар жалпы коопсуздукту камсыз кылуу максатында пландарды тестирлөөгө жана жакшыртууга багытталган», - деп билдирди өз сөзүндө Европа биримдигинин Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгүнүн кызматташуу бөлүмүнүн башчысы Ханс Фарнхаммер мырза. 

«Практикалык машыгууларды өткөрүү биринчиден, биздин операциялык жол-жоболорубузду сынап көрүүгө, экинчиден, реалдуу кырдаал түзүлгөнгө чейин аларды жакшыртууга, үчүнчүдөн, өзгөчө кырдаалдарга чара көрүү жана келечектеги коркунучтарга даярдануу үчүн коомдук саламаттык сактоо системасынын потенциалын жогорулатууга мүмкүндүк берет. Бардык өнөктөштөргө масштабдуу практикалык машыгууларды уюштурууга көмөк көрсөткөндүгү үчүн ыраазычылык билдиргим келет», — деп билдирди Саламаттык сактоо министринин орун басары Бүбүжан Арыкбаева.

Машыгууга көптөгөн кызыкдар тараптар, анын ичинде Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаментинин, Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин транспортунда мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөлдөө борборунун, Республикалык карантиндик жана өтө кооптуу инфекциялар боюнча республикалык борбордун, Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинин Чек ара кызматынын, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин Бажы кызматынын, Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлигине караштуу Ветеринардык инспекциянын, КР Ички иштер министрлигинин, КР Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин, “Манас” эл аралык аэропортунун дирекциясынын өкүлдөрү жана Европа Союзунун Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгүнүн өкүлдөрү катышышты. 

***

Маалымат үчүн: Бул имитацияциялык машыгуу өзгөчө кырдаалдарга даярдык жана чара көрүүнү камсыз кылууга көмөк көрсөтүү боюнча ДССУнун өлкөдөгү ишмердигинин алкагында уюштурулган төртүнчү иш-чара болуп эсептелет (2019-жылдан 2022-жылга чейин). Алар өлкөнүн коомдук саламаттык сактоо кызматынын даярдыгын камсыз кылуу максатында күчтүү жана координацияланган көп сектордук кызматташуунун үлгүсү болду.

ДССУ бул иш-чараны Европа Биримдиги (ЕБ) жана ДССУнун Европа Регионалдык бюросу тарабынан каржылануучу “COVID-19 Борбордук Азия өлкөлөрүндө: Кризиске жооп кайтаруу чаралары” (CACCR) программасынын алкагында уюштурду. Бул долбоор Казакстан, Кыргызстан жана Түркмөнстанды камтыйт жана бул өлкөлөрдө COVID-19 пандемиясынын алдын алууга, аныктоого жана ага каршы чара көрүүгө багытталган.

9-июнь, 2022-жыл Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун Кыргыз Республикасындагы өкүлчүлүгүндө Борбордук Азиядагы ден соолукту жана бакубаттуулукту колдоо жол картасын иштеп чыгуу боюнча жыйын өттү.

Жол картанын негизги максаттары жана анын Борбордук Азиядагы ден соолукту жана бакубаттуулукту чыңдоодо ДССУ тарабынан өлкөлөргө колдоо көрсөтүүсү боюнча артыкчылыктары «Алга карай секирик» деген ат менен белгиленген. Ошондой эле ден соолукту чыңдоо боюнча субрегионалдык кызматташтыктын артыкчылыктары жана өнөктөштүктүн жетектөөчү ролу белгиленди.

        Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министринин милдетин аткаруучу Жаркынбек Касымбеков өз сөзүндө узак мөөнөттүү натыйжаларды камсыз кылуу үчүн биргелешкен күч-аракеттердин маанилүүлүгүн белгилеп, жемиштүү кызматташуу жана өлкөнүн калкынын ден соолугун коргоодо техникалык жактан колдоо көрсөткөндүгү үчүн ДССУга ыраазычылык билдирди.

        Жолугушуунун жүрүшүндө ЕПРдин негизги артыкчылыктарынын алкагында иш-аракет жана реформалоо демилгелери үчүн жалпы артыкчылыктуу багыттардын биргелешкен тизмесине көңүл бурулду. Ден соолукка жакшы таасир этүү үчүн күчтөрдү бириктирүү боюнча маанилүү аймактар ​​жана демилгелер аныкталды.

        Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун Европа региондук бюросунун өкүлдөрүнүн жана Кыргызстандын, Казакстандын, Тажикстандын, Түркмөнстандын жана Өзбекстандын Саламаттыкты сактоо министрликтеринин өкүлдөрүнүн катышуусунда 3 негизги артыкчылыктар жарыяланды: жалпы саламаттыкты сактоо менен камтууга өтүү, саламаттыкты сактоону өзгөчө кырдаалдардан коргоо, ошондой эле ден соолук жана жыргалчылык үчүн колдоо көрсөтүү. 2022-2025-жылдарга карата жол картасынын инвестициялык болжолу түзүлдү.

        Жыйындын соңунда ишмердүүлүктүн жалпы артыкчылыктуу багыттарын жана реформалоо демилгелерин талкуулоонун жыйынтыгы чыгарылып, кийинки кадамдар аныкталды.

2022-жылдын 9-июнунда Саламаттык сактоону өнүктүрүү борборунда техникалык кеңешме болуп өттү, анда үй-бүлөлүк медицина адистеринин кызматтык нускамалары сунушталды.

Алгачкы медициналык-санитардык жардамды өнүктүрүү программасын ишке ашыруунун алкагында Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин жумушчу тобу үй-бүлөлүк медайымдын жана үй-бүлөлүк дарыгердин функцияларын жана милдеттерин кайра карап чыкты. Сунуш кылынган кызматтык нускамалардын негизги айырмачылыгы бейтапка багытталган моделди киргизүү үчүн БМСЖ кызматтарынын пакетин кеңейтүү менен байланыштуу.

«Оорулууга багытталган модель эмнени билдирет деген көптөгөн суроолор бар, мен тактагым келет. Эски саламаттык сактоо системасы ооруну дарылоого багытталган. Башкача жөнөкөй сөз менен айтканда, биз адамдын илдетин гана дарылап келгенбиз. Ал жашаган чөйрөнү жана анын абалына тийгизген таасирин эске албастан», - деди Нургүл Ибраева.

Жумушчу топко Чүй облусунан жана Ош шаарынан БМСЖ кызматтарынын адистери чакырылып, GOPA Worldwide Consultants GmbH жана evaplan GmbH консорциумунун жергиликтүү жана эл аралык эксперттери тарабынан эксперттик жардам көрсөтүлдү.

Бүгүн Саламаттыкты сактоо министрлиги үй-бүлөлүк дарыгердин жана үй-бүлөлүк медайымдын типтүү кызматтык нускамаларынын даярдалган долбоорлорун талкуулоо үчүн процесстин катышуучуларын, башка эксперттерди жана өнөктөштөрдү чогултту. Долбоорлор мурда бардык кызыкдар тараптарга жөнөтүлүп, сын-пикирлер алынган. Бүгүнкү жыйындын максаты бул долбоорлорду министрликтин расмий бекитүүсүнө бергенге чейин жыйынтыктоо.

Бул иш Германия Республикасынын Өкмөтүнүн тапшырмасы боюнча Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH (Германиянын Эл аралык Кызматташтык Коому) тарабынан ишке ашырылып жаткан «Кыргызстанда баштапкы медициналык-санитардык жардамды өнүктүрүүгө көмөктөшүү» кыргыз-герман долбоорунун алкагында жүргүзүлүүдө.